Updated on December 31, 2025
Η ΑΛΩΣΗ ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ
ΟΜΑΔΑ 1
Αιτίες που οδήγησαν στην πτώση του Βυζαντίου
ΑΠΡΙΛΙΟΣ 1453
Οι επόμενες διαφάνειες φτιάχτηκαν από το εργαλείο NotebookLM της Google και είναι ίδιες για τις ομάδες 1, 2 και 3 . Αν τα φύλλα εργασίας δεν είναι εύκολο να διαβαστούν, επιλέξτε τον επόμενο σύνδεσμο ΔΙΑΦΑΝΕΙΕΣ και πατήστε όπως σας δείχνουν τα βέλη για να δείτε τις διαφάνειες που αφορούν την ΟΜΑΔΑ 1 πιο καθαρά.
-
- ΑΛΩΣΗ 1
-
- ΑΛΩΣΗ 2
ΔΙΑΦΑΝΕΙΕΣ
Ποιες ενέργειες πριν την Άλωση έκανε ο Μωάμεθ (από το Ίδρυμα Μείζωνος Ελληνισμού)
- Μελετήστε τις παρακάτω πηγές και βρείτε τις αιτίες της παρακμής του Βυζαντίου που οδήγησαν στην πτώση του.
Α. Τα στρατιωτικά κτήματα των Βυζαντινών
Οι στρατιώτες διέθεταν κτηματική περιουσία, που είτε την αγόραζαν μόνοι τους είτε τους την παραχωρούσε το κράτος, με αντάλλαγμα τη στρατιωτική υπηρεσία και τη φύλαξη της περιοχής που ανήκαν τα κτήματα. Ο θεσμός αυτός βοήθησε την πολεμική ισχύ του κράτους, αλλά από το τέλος του 10ου αιώνα καταργείται. Από εδώ και στο εξής το Βυζάντιο βρίσκεται αναγκασμένο να στηριχτεί σε ξένα μισθοφορικά στρατεύματα. Κι αυτός είναι ένας από τους λόγους που θα το οδηγήσουν στην παρακμή του. Will Durant, Παγκόσμιος Ιστορία του Πολιτισμού
Β. Ο μητροπολίτης της Αθήνας γράφει στην Πόλη:
«Εσείς, τρυφεροί της Κωνσταντινουπόλεως πολίτες, δε νοιάζεστε για ό,τι συμβαίνει έξω από τις πύλες των τειχών της πόλης σας. Ουδέποτε επισκεφθήκατε τις μακρινές επαρχίες και τις γειτονικές πόλεις να τους διδάξετε ευνομία. Μένετε στην πόλη σας και φροντίζετε την καλοπέρασή σας. Σ’ αυτές στέλνετε μόνο τους φορολόγους με δόντια θηρίων. Κι ερημώνονται τα χωριά και οι πόλεις της υπαίθρου από αυτούς κι από άλλους εχθρούς». Μιχαήλ Χωνιάτης (Μητροπολίτης Αθηνών)
Γ. Το βυζαντινό κράτος το 15ο αιώνα
«Στα μέσα του 15ου αιώνα, το βυζαντινό κράτος ήταν η πρωτεύουσά του και λίγες ακόμη πόλεις. Οι Τούρκοι με τις κατακτήσεις τους είχαν δημιουργήσει ένα στρατιωτικό κλοιό γύρω της. Ουσιαστικά δεν υπήρχε κράτος. Μόνο η σκιά του και η παράδοση της χιλιόχρονης ιστορίας του τού έδινε κάποια ζωή».Γιάννης Κορδάτος, Τα τελευταία χρόνια της βυζαντινής αυτοκρατορίας
Δ. Η ευκαιρία χάθηκε
Τα έθνη της Δύσης και τα ελληνικά πριγκιπάτα της βαλκανικής χερσονήσου δεν μπορούσαν να καταλάβουν ότι έπρεπε να ενωθούν και μαζί με το Μιχαήλ Παλαιολόγο να σώσουν τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Οι προσωπικές φιλοδοξίες των ηγετών τους δεν μπορούσαν να δουν ότι όχι μόνο απειλείται καθένα ξεχωριστά, αλλά και ολόκληρη η χριστιανοσύνη. Ένα ισχυρό και ενωμένο Βυζάντιο θα μπορούσε να τους σώσει όλους. Α. Α. Βασίλιεφ, Ιστορία της Βυζαντινής αυτοκρατορίας
Διαβάζοντας τις πηγές Α, Β, Γ, Δ διαπιστώνουμε ότι οι αιτίες που οδήγησαν σε παρακμή το Βυζάντιο ήταν:
Σύμφωνα με την πηγή Α:
Σύμφωνα με την πηγή Β:
Σύμφωνα με την πηγή Γ:
Σύμφωνα με την πηγή Δ:
ΟΜΑΔΑ 2
Γεγονότα και προετοιμασίες πριν την Άλωση - Αντίπαλοι
Οι επόμενες διαφάνειες φτιάχτηκαν από το εργαλείο NotebookLM της Google και είναι ίδιες για τις ομάδες 1, 2 και 3 . Αν τα φύλλα εργασίας δεν είναι εύκολο να διαβαστούν, επιλέξτε τον επόμενο σύνδεσμο ΔΙΑΦΑΝΕΙΕΣ και πατήστε όπως σας δείχνουν τα βέλη για να δείτε τις διαφάνειες που αφορούν την ΟΜΑΔΑ 2 πιο καθαρά.
-
- ΑΛΩΣΗ 1
-
- ΑΛΩΣΗ 2
ΔΙΑΦΑΝΕΙΕΣ
ΒΙΝΤΕΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΝΤΙΜΑΧΟΜΕΝΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ (αριθμός στρατιωτών κάθε πλευράς, αλυσίδα Παλαιολόγου, μπομπάρδα Ουρβανού)
ΦΩΤΟΔΕΝΤΡΟ ΠΑΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΕΣ
Ύστατη προσπάθεια σωτηρίας (από το Ίδρυμα Μείζωνος Ελληνισμού)
α. Πότε και µε ποιο τρόπο έγινε Σουλτάνος της Οθωµανικής Αυτοκρατορίας ο Μωάµεθ; Ποιο ήταν το όνειρο του;
Ποιο ήταν το στρατηγικό σχέδιο και οι πρώτες ενέργειες του Μωάµεθ για να πολιορκήσει και να κυριεύσει την Πόλη;
ΒΙΝΤΕΟ από 19:30- 20:45 σχεδιάγραμμα για τις θέσεις των αντίπαλων ομάδων
ΣΤΟ ΕΠΟΜΕΝΟ ΒΙΝΤΕΟ από το διαδραστικό βιβλίο κεφ. 36 μπορώ να προσανατολίσω ερωτήσεις σχετικά με :
- Τι συμβούλεψαν οι Τούρκοι Πασάδες τον Μωάμεθ λίγες ημέρες πριν την τελειωτική έφοδο;
- Τι έπραξε ο Μωάμεθ και τι υποσχέθηκε στους στρατιώτες του;
- Τι έκανε η πλευρά των Βυζαντινών;
ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΠΗΓΗ Προτάσεις του Μωάμεθ στον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο, για την παράδοση της Πόλης
ΜΩΑΜΕΘ: Αν θέλεις, μπορείς να παραδώσεις την Πόλη και να πας όπου επιθυμείς με τους άρχοντες και τα υπάρχοντά σας. Και κανείς από τους υπηκόους σου δε θα πάθει κακό από εμάς. Αν όμως αντισταθείτε και τη ζωή και τα υπάρχοντά σας θα χάσετε και οι κάτοικοι θα αιχμαλωτιστούν και θα διασπαρθούν σε όλη τη γη.
ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΣ: Πιο πάνω από τη ζωή είναι η τιμή του ανθρώπου. Κι εμείς όλοι, κρατώντας το σταυρό και τ’ άρματα στα χέρια, ομόγνωμα και λεύτερα απαντούμε: Δεν παραδίνουμε την Πόλη. Τη ζωή μας πήραμε απόφαση να δώσουμε, απροσκύνητα για λευτεριά στο χώμα ετούτο πολεμώντας. Καλός για το χατίρι της κι ο χάρος. Δούκας (ιστορικός της Άλωσης) (ελεύθερη απόδοση, Ν. Καζαντζάκης).
Ο τελευταίος διάλογος Μωάμεθ και Κωνσταντίνου Παλαιολόγου
ΜΩΑΜΕΘ: Άφησέ μου την Πόλη πριν πάθει μεγάλο κακό και φύγε ειρηνικά. Πήγαινε να κυβερνήσεις τον Μοριά και στους αδελφούς σου εγώ θα δώσω άλλες επαρχίες. Θα παραμείνουμε φίλοι. Όσοι θελήσουν να μείνουν στην πόλη κανείς δεν θα πάθει κακό από κανέναν.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ: Το να σου παραδώσω την Πόλη δεν είναι έργο δικό μου ούτε κανενός άλλου απ΄ όσους κατοικούμε σ΄ αυτή. Κοινή απόφασή μας είναι να πεθάνουμε και να μη λυπηθούμε τη ζωή μας. Αν όμως λύσεις την πολιορκία και αποχωρήσεις, δεχόμαστε να σου καταβάλουμε ετήσιο φόρο και πάνω από τις δυνάμεις μας.
ΜΩΑΜΕΘ: Δεν είναι δυνατό για εμένα να αποχωρήσω. Ή παίρνω τώρα την Πόλη ή με παίρνει αυτή ζωντανό ή νεκρό.
Δούκας Ιστορικός της άλωσης
α. Πώς χαρακτηρίζετε τον Κ. Παλαιολόγο από τη στάση του;
β.Τι σας θυµίζει η απάντησή του από όσα έχετε µάθει µέχρι τώρα στο µάθηµα της Ιστορίας;
ΟΜΑΔΑ 3
Άλωση - Συνέπειες και για τους δύο αντιπάλους
Οι επόμενες διαφάνειες φτιάχτηκαν από το εργαλείο NotebookLM της Google και είναι ίδιες για τις ομάδες 1, 2 και 3 . Αν τα φύλλα εργασίας δεν είναι εύκολο να διαβαστούν, επιλέξτε τον επόμενο σύνδεσμο ΔΙΑΦΑΝΕΙΕΣ και πατήστε όπως σας δείχνουν τα βέλη για να δείτε τις διαφάνειες που αφορούν την ΟΜΑΔΑ 3 πιο καθαρά.
-
- ΑΛΩΣΗ 1
-
- ΑΛΩΣΗ 2
ΔΙΑΦΑΝΕΙΕΣ
ΑΛΩΣΗ ( ΒΙΝΤΕΟ διαδραστικού βιβλίου κεφ. 36 από 35:17)
ΦΩΤΟΔΕΝΤΡΟ Το Χρονικό του Γ. Φραντζή (θάνατος Κων/νου Παλαιολόγου πατήστε ΕΞΗΓΗΣΗ)
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΑ ΔΥΟ (να τις ξαναδω)
- Ποιοι ήταν οι εμπλεκόμενοι, συγκρίνετε τις προετοιμασίες και τις δυνάμεις των δυο αντιπάλων. Να επισημάνετε τις αδυναμίες των Βυζαντινών.
- Πού και πότε δόθηκε η τελική µάχη για την Άλωση της Πόλης; Να περιγράψετε τις συνθήκες της µάχης.
- Ποιες ήταν οι απώλειες και από τις δυο πλευρές;
ΦΩΤΗΣ ΚΟΝΤΟΓΛΟΥ
ΟΙ ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΩΡΕΣ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ
«….στο μεταξύ σκαρφάλωσαν στο κάστρο ένα σμάρι Τούρκοι και πηδήσανε στην τάπια! Η καστρόπορτα άνοιξε και η μερμηγκιά χύμηξε μέσα με φοβερή οχλοβοή. Εκείνη την ώρα ακούστηκε μια σπαραχτική φωνή: Η ΠΟΛΙΣ ΕΑΛΩ! Η ΠΟΛΗ ΠΑΡΘΗΚΕ!!
Ο βασιλέας κέντησε τ΄άλογό του κι έδραμε κατά το μέρος που γινότανε ο θρήνος Μα το τουρκομάνι φούσκωνε κι έσπρωχνε μπροστά τους λιγοστούς χριστιανούς. Τότες ο Κωνσταντίνος έπεσε μέσα στο πλήθος, με το σπαθί στο χέρι, κι έτρεχε σαν ποταμός το αίμα από τα χέρια και τα ποδάρια του. Εκεί παρέδωσε την ψυχή του κράζοντας με δάκρυα: «Δεν υπάρχει ένας χριστιανός να πάρει την κεφαλή μου;»
Φώτης Κόντογλου
ΟΜΑΔΑ 4
Μετά την Άλωση, Θρύλοι - Παραδόσεις
ΑΠΟ WIKIPEDIA απόσπασμα για τις λεηλασίες και τα επακολουθα της Άλωσης
ΕΠΑΚΟΛΟΥΘΑ ΤΗΣ ΑΛΩΣΗΣ(μόνο την πρώτη παράγραφο)
ΠΟΙΗΜΑ ΚΑΡΥΩΤΑΚΗ ΜΑΡΜΑΡΩΜΕΝΕ ΒΑΣΙΛΙΑ
Γ. ΒΙΖΥΗΝΟΣ ΚΕΙΜΕΝΟ ΒΙΖΥΗΝΟΥ