Την Τετάρτη 5/4/2023 στον Όμιλο Κινηματογράφου προβλήθηκε η ταινία μικρού μήκους "Β' τάξη" (2018) του Jimmy Olsson, μέσω της δυνατότητας που μας παρέχει η εκπαιδευτική πλατφόρμα CINEDU του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου.
Ακολούθησε η προσέγγιση της ταινίας με την αξιοποίηση του άρτιου εκπαιδευτικού υλικού του CINEDU, σε τέσσερις άξονες:
ανάλυση των αφηγηματικών τεχνικών της ταινίας (γραμμική αφήγηση, αλληγορία),
εμβάθυνση στο περιεχόμενο (ρατσισμός και ανθρώπινα δικαιώματα, παιδαγωγική αντιμετώπιση της βίας),
παρουσίαση κινηματογραφικής γλώσσας (βάθος πεδίου και κοντινά πλάνα) και
βιωματική προσέγγιση (υλοποίηση της δραστηριότητας “Κάνε ένα βήμα”, για την ανίχνευση των ανισοτήτων στη σύγχρονη κοινωνία και τη στάση των μαθητών σε σχέση με τις διακρίσεις).
Κεντρικό θέμα ταινίας
Η καινούρια δασκάλα του σχολείου πέφτει θύμα των νεοναζί στην πόλη. Όταν επιστρέφει στη δουλειά της, διαπιστώνει ότι ο άνθρωπος που της επιτέθηκε είναι ο πατέρας ενός μαθητή της...
Την Τετάρτη 22/3/2023 προβλήθηκε στον Όμιλο Κινηματογράφου η ελληνική ταινία "Ξύπνα, Βασίλη", σε σκηνοθεσία και σενάριο του Γιάννη Δαλιανίδη (1969). Η ταινία βασίστηκε στο ομότιτλο θεατρικό έργο του Δημήτρη Ψαθά, που παρουσιάστηκε στο θέατρο "Γκλόρια" το 1965 με πρωταγωνιστή τον Ντίνο Ηλιόπουλο. Δημιούργημα της ταραχώδους εποχής του, το έργο φέρνει στο προσκήνιο συνηθισμένους ανθρώπους με τις καθημερινές έγνοιες και αγωνίες τους, που όμως γίνονται έρμαια των ιδεολογικών φανατισμών. Μάλιστα, όταν κυκλοφόρησε η ταινία στη διάρκεια της Δικτατορίας, ο παραγωγός Φιλοποίμην Φίνος κατάφερε να παρακάμψει τη λογοκρισία.
Ο Βασίλης Βασιλάκης, είναι προϊστάμενος του εκδοτικού οίκου της κυρίας Φαρλάκου. Άνθρωπος συντηρητικών πεποιθήσεων, απεχθάνεται τους κομμουνιστές, ενώ είναι υποταγμένος στην αφεντικίνα του. Βιοπορίζεται με δυσκολία, εναποθέτοντας την ελπίδα του για μια καλύτερη ζωή στα λαχεία, τα οποία αγοράζει μανιωδώς επί χρόνια. Στην αντίπερα όχθη, βρίσκεται ο Μάνος, συνάδελφος του Βασίλη, μέλος του ΚΚΕ, μαχόμενος και ιδεολόγος, ο οποίος θεωρεί ότι η λαϊκή επανάσταση και η ανατροπή του καπιταλισμού θα φέρουν τη λύση στην καταδυνάστευση του λαού.
Η επιλογή της ταινίας έγινε με αφορμή και την Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης (21 Μαρτίου), μιας και κεντρική φιγούρα της ταινίας είναι ο υπερόπτης ελιτιστής ποιητής Τιμολέων Φανφάρας, που σατιρίζεται δεόντως από τον Ψαθά (και μαζί του και όλοι οι μοντέρνοι ποιητές):
Η γκροτέσκα προσωπικότητα του Φανφάρα, καθώς και η πομπώδης στιχουργική του πραγματικά μαγνήτισαν τους μαθητές του Ομίλου, έτσι όλοι ανεξαιρέτως πήραν μέρος στην "πρόκληση" (challenge) να συνθέσουν ένα ποίημα "αλά Φανφάρα" και να το παρουσιάσουν θεατρικά στην ομήγυρη. Τα αποτελέσματα προκάλεσαν τον γενικό ενθουσιασμό - νικητής του challenge ο Χ.Μ.
Την Τετάρτη 1/3 στον Όμιλο Κινηματογράφου προβλήθηκε η ταινία "Enigma" του Michael Apted (2001), με θέμα της το "σπάσιμο" του κωδικού της περίφημης συσκευής κρυπτογράφησης των Ναζί από μια ομάδα επιστημόνων στο Bletchley Park του Λονδίνου. Πρόκειται για ένα σπουδαίο κατόρθωμα που επιτεύχθηκε κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκόσμιου πολέμου χάρη στη συνεργασία της Γαλλικής μυστικής υπηρεσίας, του Γραφείου αποκρυπτογράφησης της Πολωνίας και του Μπλέτσλι Παρκ, της Υπηρεσίας αποκρυπτογραφήσεων της Βρετανικής κυβέρνησης.
Κατά τη δεκαετία του '30 ο Πολωνός μαθηματικός Marian Rejewski, βασισμένος στα εγχειρίδια χρήσης του Enigma που εξασφάλισε η Γαλλική αντικατασκοπεία, "έσπασε" τον κωδικό με την ομάδα του λίγο πριν από την εισβολή της Γερμανίας στην Πολωνία. Οι Πολωνοί διαβίβασαν τις πληροφορίες που είχαν στους Βρετανούς, αλλά εντωμεταξύ οι Γερμανοί είχαν αναβαθμίσει τον κωδικό. Έτσι, κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκόσμιου πολέμου συγκροτήθηκε μια νέα μυστική ομάδα στο Bletchley Park, η ομάδα Ultra, με σκοπό την εκ νέου αποκρυπτογράφηση. Στο όλο εγχείρημα πρωτοστάτησε ο Άγγλος μαθηματικός Alan Turing, δημιουργός - μαζί με τον Gordon Welchman - της μηχανής Bombe, ενός υπερυπολογιστή της εποχής που επιτάχυνε σημαντικά τη διαδιακασία και ήδη από τα μέσα του 1940 οι Βρετανοί αποκρυπτογραφούσαν τα περισσότερα μηνύματα της αεροπορίας των αντιπάλων τους. Τέλος, το 1941 κατάφεραν να αποκρυπτογραφήσουν και τον κωδικό που χρησιμοποιούσαν τα υποβρύχια των Γερμανών (U-boats) και με αυτή τη γνώση μπόρεσαν να αποφύγουν τις επιθέσεις των υποβρυχίων στις συμμαχικές νηοπομπές που διέσχιζαν τον Ατλαντικό.
Το σενάριο της ταινίας βασίστηκε στο μυθιστόρημα "Enigma" του Robert Harris (1995) για τη δράση της ομάδας του Bletchley Park στον τομέα της αποκρυπτογράφησης. Το θέμα έχει απασχολήσει κι άλλες φορές τους κινηματογραφιστές. Ταινίες που αναφέρονται στην αποκρυπτογράφηση του κωδικού του Enigma (με συνδέσμους για τα επίσημα τρέιλερ):
Το παιχνίδι της μίμησης του Morten Tyldum (2014), με έμφαση στον ρόλο του μαθηματικού Alan Turing (Benedict Cumberbatch)
Στην ταινία "Enigma", μία από τις πιο σκοτεινές σελίδες του Β΄ Παγκόσμιου πολέμου, η σφαγή του Κατίν, παρουσιάζεται να παίζει κομβικό ρόλο στην αποκρυπτογράφηση του κωδικού Enigma. Πρόκειται για τη μαζική δολοφονία χιλιάδων Πολωνών αξιωματικών και πολιτών στο δάσος του Κατίν την άνοιξη του 1940 από τους Σοβιετικούς. Αργότερα, το 1943, όταν έγινε γνωστό το γεγονός με την ανακάλυψη ομαδικών τάφων στην περιοχή, οι Σοβιετικοί απέδωσαν την ευθύνη για τη σφαγή στους Ναζί. Οι Δυτικές Δυνάμεις συγκάλυψαν τις ευθύνες των Σοβιετικών, καθώς τότε πια είχαν γίνει σύμμαχοί τους, και αγνόησαν τις πολωνικές διαμαρτυρίες. Επίσημα η ευθύνη για την εξόντωση των περίπου 20.000 Πολωνών αναλήφθηκε από τη ρωσική κυβέρνηση μόλις το 1990. Η σφαγή στο δάσος του Κατίν αποτελεί και το θέμα ταινίας του Πολωνού σκηνοθέτη Andrzej Wajda (Katyn, 2007).
Μια συναρπαστική ταινία για την εφηβεία, τη σχέση μαθητών-δασκάλου, την αποδοχή της διαφορετικότητας και τον σχολικό εκφοβισμό παρακολούθησαν τα μέλη του Ομίλου Κινηματογράφου την Τετάρτη 15/2/2023. Πρόκειται για το "That's what I am" του Michael Pavone (2011) με πρωταγωνιστή τον Ed Harris.
Υπόθεση (από το διαδίκτυο)
Ένας λαμπρός 12χρονος μαθητής, ο Άντυ Νίκολ, όπως τα περισσότερα παιδιά στην ηλικία του, θα κάνει τα πάντα προκειμένου να αποφύγει τους καυγάδες με τους «φασαριόζους» συμμαθητές του. Ο αγαπημένος καθηγητής των παιδιών, ο κ. Σάιμον, βάζει τον Άντυ να δουλέψει με το συμμαθητή του, Big G, ο οποίος είναι αντικείμενο χλευασμού σε όλο το σχολείο για τα πορτοκαλί μαλλιά του και το κεφάλι του, που είναι μεγαλύτερο από το σώμα του. Ο Άντυ θα μάθει αρκετά από τον καινούργιο φίλο του, ο οποίος δε διστάζει να τα βάλει με τον πιο δυνατό του σχολείου. Μια σειρά από απρόσμενα γεγονότα θα αλλάξουν τη ζωή και των δυο παιδιών αλλά και του δασκάλου τους.
Με την προβολή της ταινίας animation (μικρού μήκους) "Comme un éléphant dans un magasin de porcelaine" (ESMA 2017) την Τετάρτη 8/2 ολοκληρώθηκε η συμμετοχή μας στις δράσεις του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Χανίων.
Οι μαθητές του Ομίλου εμβάθυναν στο είδος του animation, γνώρισαν τους ιδιαίτερους κώδικές του (καρτούν, κίνηση, χρώματα, πλοκή, ανοιχτό τέλος, διαφορετικά χαρακτηριστικά σε σχέση με τις ταινίες δρώντων προσώπων) και πειραματίστηκαν με την εκτέλεση μικρών σκηνών ως ήρωες-καρτούν. Έκαναν πολύ προσεκτικές παρατηρήσεις σχετικά με τις επιλογές και τις προθέσεις του δημιουργού ως προς τους κεντρικούς ήρωες και τα κινηματογραφικά πλάνα και διατύπωσαν υποθέσεις σχετικά με το τέλος της ιστορίας (με την προσθήκη ανατροπής). Επίσης, συζητήθηκε αναλυτικά το κεντρικό θέμα της ταινίας, οι φοβίες και η αντιμετώπισή τους.
Ευχαριστούμε ιδιαίτερα τους υπευθύνους του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Χανίων για την παραχώρηση των δικαιωμάτων προβολής της ταινίας και για τις προτάσεις υλοποίησης κινηματογραφικών δραστηριοτήτων.
Την Τετάρτη 25.1 προβλήθηκε στον Όμιλο η ταινία του Στίβεν Ντάλντρι "Billy Elliot, born dancer" (2000). Είναι η ιστορία ενός εφήβου που μεγαλώνει σε μια υποβαθμισμένη πόλη της βόρειας Αγγλίας το 1984, εν μέσω της μεγάλης απεργίας των ανθρακωρύχων, ο οποίος αποφασίζει να εγκαταλείψει το μποξ για το μπαλέτο, κόντρα στις συντηρητικές αντιλήψεις της μικρής κοινωνίας.
Εκτός από την αγωνιώδη προσπάθεια του Μπίλι να ανακαλύψει τον εαυτό του και τη θέση του στον κόσμο, οι δημιουργοί της ταινίας περνούν σημαντικά κοινωνικά μηνύματα. Αναφέρονται στο θέμα της φτώχειας που εξαθλιώνει τους ανθρώπους (στο ιστορικό πλαίσιο της ταινίας, προϊόν της αποβιομηχανοποίησης και της ιδιωτικοποίησης κρίσιμων τομέων της οικονομίας), στην απώλεια και την αντιμετώπισή της (η νεκρή μητέρα του ήρωα είναι παίζει καθοριστικό ρόλο στις επιλογές του), στα στερεότυπα του φύλου και στην αστυνομική βία.
Ο πρωταγωνιστής της ταινίας Jamie Bell επιλέχθηκε ανάμεσα σε περίπου 2.000 συνομήλικούς του για τον ρόλο. Ξεκίνησε να ασχολείται με τον χορό απ' όταν άρχισε να συνοδεύει την αδελφή του στα μαθήματα μπαλέτου και μέχρι να ολοκληρωθούν τα γυρίσματα της ταινίας προπονούνταν καθημερινά για πολλές ώρες.
Η ταινία έγινε αφορμή να συζητηθούν οι προκαταλήψεις που επηρεάζουν την ανατροφή των παιδιών, αλλά και να αναδειχθούν αρκετές περιπτώσεις άρσης των στερεοτύπων από την εμπειρία των μαθητών.
Μια ταινία βασισμένη στο γνωστό τηλεπαιχνίδι "Ποιος θέλει να γίνει εκατομμυριούχος;" είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν τα μέλη του Ομίλου Κινηματογράφου την Τετάρτη 11/1/2023. Πρόκειται για την ταινία "Slumdog Μillionaire" (2008) των Danny Boyle και Loveleen Tandan.
Υπόθεση (ishow.gr)
"Ο Τζαμάλ Μαλίκ, ένας 18χρονος από τις φτωχογειτονιές της Βομβάης, θα ζήσει τη μεγαλύτερη ημέρα της ζωής του με όλα τα μάτια της Ινδίας στραμμένα πάνω του: αν απαντήσει σωστά σε μια τελευταία ερώτηση στο τηλεπαιχνίδι “Ποιος θέλει να γίνει εκατομμυριούχος;”, θα κερδίσει 20 εκατ. ρουπίες. Το σόου διακόπτεται μέχρι την επόμενη μέρα και η αστυνομία συλλαμβάνει τον Τζαμάλ ως ύποπτο απάτης: πώς γίνεται ένα παιδί του δρόμου να γνωρίζει τόσα πολλά; Θέλοντας να αποδείξει την αθωότητά του, ο Τζαμάλ διηγείται την ιστορία της ζωής του. Κάθε κεφάλαιό της περιέχει και μια απάντηση στις απίθανες ερωτήσεις του τηλεπαιχνιδιού."
Η ταινία αξιοποιώντας το εύρημα του βιώματος που μετατρέπεται σε απάντηση στις ερωτήσεις του τηλεπαιχνιδιού, μας οδηγεί στον λαβύρινθο της ζωής του Τζαμάλ, ενός ορφανού που μεγάλωσε μαζί με τον αδελφό του στους φτωχικούς δρόμους της ινδικής πρωτεύουσας, αφού είδε με τα μάτια του τη μητέρα του να πέφτει νεκρή λόγω της θρησκευτικής βίας. Έπεσε θύμα κυκλώματος εκμετάλλευσης άστεγων παιδιών, ήρθε αντιμέτωπος με εκβιασμούς, διλήμματα και την αστυνομική βία, αλλά κατάφερε τελικά να ξεφύγει από τα δίχτυα της εγκληματικότητας και να βρει τον δρόμο του, αναζητώντας παντού και πάντοτε τη χαμένη του αγάπη.
Το ... αναπόφευκτο καλό τέλος, όπως σε κάθε "αυθεντική" ινδική ταινία, γιορτάζεται με έναν "bollywood" χορό:
Αν και στην πραγματικότητα θέτει πολύ έντονα και επιτακτικά τα θέματα της παιδικής φτώχειας και εκμετάλλευσης και παρότι κέρδισε 8 βραβεία Όσκαρ, η ταινία επικρίθηκε ότι προβάλλει τη δυτική οπτική για τη ζωή των παιδιών στην Ινδία και ότι τελικά δεν συνέβαλε καθόλου στο να αλλάξει η κατάσταση. Υπήρξαν μάλιστα κατηγορίες για τις χαμηλές αμοιβές των φτωχών παιδιών από την Ινδία που επιλέχθηκαν για να παίξουν τους κύριους χαρακτήρες σε διάφορες ηλικίες.
Η ταινία πάντως φάνηκε συναρπαστική στους μαθητές. Ιδιαίτερα τους ενθουσίασε η αξιοποίηση του δημοφιλούς τηλεπαιχνιδιού και γι' αυτό αποφάσισαν να φτιάξουν το δικό τους παιχνίδι του Εκατομμυριούχου, με ερωτήσεις που σχετίζονται με το περιεχόμενο της ταινίας.
Για την τελευταία συνάντηση του Ομίλου μας πριν από τα Χριστούγεννα (21/12) προβλήθηκε η επίκαιρη ταινία μικρού μήκους "Οι επισκέπτες" του Θοδωρή Παπαδουλάκη (2015). Η προβολή έγινε στο πλαίσιο συμμετοχής μας στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα "Κινηματογραφική Λέσχη" του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Χανίων, το οποίο μας παρείχε και τα δικαιώματα προβολής.
Στη διάρκεια της συνάντησης υλοποιήθηκαν δραστηριότητες σχετικά με τα κοινωνικά θέματα που θέτει η ταινία (τρίτη ηλικία και μοναξιά, μετανάστευση-προσφυγιά, προνομιούχοι και μειονεκτούντες, το αληθινό μήνυμα των Χριστουγέννων) και κινηματογραφικού εγγραμματισμού (είδη πλάνων). Οι μαθητές προβληματίστηκαν έντονα, έκαναν πολύ εύστοχες παρατηρήσεις και ευαισθητοποιήθηκαν από το διαχρονικό μήνυμα της ταινίας.
Οι επισκέπτες
Βράδυ Χριστουγέννων στα Χανιά, ακούγεται το κλάμα ενός μικρού παιδιού μέσα στην καταιγίδα, την ίδια ώρα που ένα ηλικιωμένο ζευγάρι γιορτάζει τη γέννηση του Χριστού σε ζωντανή σύνδεση με τα παιδιά και το εγγόνι τους στο Βερολίνο. Όμως δεν εξελίσσονται όλα όπως περίμεναν. Ντριν, ντριν! Η ηλικιωμένη γυναίκα ανοίγει την πόρτα.
Η δραματική ταινία των 5 Όσκαρ "Kramer vs. Kramer" (1979) του Ρόμπερτ Μπέντον, με τον πολύ εύγλωττο τίτλο, αναφέρεται σε ένα πολύ συχνό πρόβλημα της σύγχρονης εποχής, τον χωρισμό ενός παντρεμένου ζευγαριού και την επιμέλεια των παιδιών. Ο σκηνοθέτης εκμεταλλεύτηκε τις πολύ δυνατές ερμηνείες των πρωταγωνιστών, σεβάστηκε την προσωπικότητα του μικρού πρωταγωνιστή και τους άφησε ελεύθερους να αυτοσχεδιάσουν. Έτσι, απέφυγε να δώσει την εύκολη λύση με το να πάρει το μέρος του ενός.
Η ταινία συγκίνησε και προβλημάτισε έντονα τους μαθητές του Ομίλου, αλλά αυτό που τους "εξόργισε" ήταν το τέλος της. Για να δώσουν μια διαφορετική τροπή στην εξέλιξη, σκηνοθέτησαν και δραματοποίησαν τη σκηνή του δικαστηρίου και αυτοσχεδίασαν σε ένα πολύ δημιουργικό παιχνίδι ρόλων με απρόσμενη εξέλιξη!
Η ταινία της εβδομάδας για τον Όμιλο Κινηματογράφου είναι η "Λουνάνα, ένα γιακ μες στην τάξη", μια ρεαλιστική απεικόνιση της σχολικής ζωής στο πιο δυσπρόσιτο σχολείο του κόσμου! Πρόκειται για μία αξιόλογη ταινία του πρωτοεμφανιζόμενου σεναριογράφου και σκηνοθέτη Pawo Choyning Dorji, η οποία κυκλοφόρησε το 2019 και προτάθηκε για Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας. Η ταινία γυρίστηκε σε φυσικές συνθήκες, με ερασιτέχνες ηθοποιούς - οι περισσότεροι κάτοικοι της Λουνάνα. Οι μικροί μαθητές μάλιστα δεν είχαν φύγει ποτέ από το χωριό τους και σε κάποιες περιπτώσεις οι αληθινές ιστορίες τους ενσωματώθηκαν στο σενάριο.
Υπόθεση
"Ένας νεαρός δάσκαλος στο σύγχρονο Μπουτάν, ο Ugyen, παραμελεί τα καθήκοντά του, αφού ετοιμάζεται να φύγει στην Αυστραλία για να γίνει τραγουδιστής. Οι προϊστάμενοί του, υπό μορφή τιμωρίας, τον στέλνουν να ολοκληρώσει την υπηρεσία του στο πιο απομακρυσμένο σχολείο του κόσμου, στο χωριό Λουνάνα. Μετά από οκτώ ημέρες εξαντλητικής πεζοπορίας μόνο για να φτάσει στο χωριό, συνειδητοποιεί ότι πρέπει να αποχαιρετήσει τις δυτικότροπες ανέσεις του. Στη Λουνάνα δεν υπάρχει ηλεκτρικό ρεύμα, ούτε σχολικά βιβλία, ούτε καν μαυροπίνακας. Παρόλη τη φτώχεια τους, οι κάτοικοι του χωριού ετοιμάζουν μια θερμή υποδοχή στον καινούργιο τους δάσκαλο, ο οποίος όμως έχει το βαρύ καθήκον να διδάξει τα χωριατόπαιδα ελλείψει οποιασδήποτε υποδομής. Κι ενώ ετοιμάζεται να παραιτηθεί και να φύγει, οι δυσκολίες της καθημερινότητας των θαυμάσιων μαθητών του αρχίζουν να τον συγκινούν και η απίστευτη πνευματική δύναμη των χωρικών αρχίζει να τον αλλάζει."
** Εκτός από το υλικό για το Μπουτάν παρουσιάστηκαν επίσης πληροφορίες για τα γιακ (από τη Σ. Γιουγλή) και σύντομη ανάλυση των στίχων των παραδοσιακών τραγουδιών που ακούγονται στην ταινία και σύνδεσή τους με την ψυχοσύνθεση των Μπουτανέζων (από τον Ν. Τσιγκούλη).
