Ιλιάδα Γ΄ γυμνασίου

Ιλιάδα- Τειχοσκοπία

Ραψωδία Γ 121-244

Η τειχοσκοπία

(στίχοι 121- 177)

• Υπόθεση: η Ίριδα με τη μορφή της Λαοδίκης ειδοποιεί την Ελένη να πάει στα τείχη για να δει τη μονομαχία. Εκείνη φεύγει κλαίγοντας από τον θάλαμό της μαζί με τις θεραπαινίδες της και πηγαίνουν στα τείχη. Ήδη εκεί βρίσκεται ο Πρίαμος και οι υπόλοιποι σοφοί σύμβουλοί του. Μόλις έφτασε η Ελένη την είδαν και θαύμασαν την ομορφιά της αλλά πίστευαν ότι ήταν καλύτερο να φύγει και να γυρίσει στους Αχαιούς για να γλυτώσουν οι Τρώες από αυτή τη συμφορά. Ο Πρίαμος τότε κάλεσε κοντά του την Ελένη και της ζήτησε πληροφορίες για τους αρχηγούς των Αχαιών που έβλεπε στην πεδιάδα.

Σχόλια

• Στίχοι 121- 122: η Ίριδα παίρνει ανθρώπινη μορφή. Αυτό δημιουργεί μια φιλική ατμόσφαιρα και είναι ένα πρόσωπο που εμπιστεύεται η Ελένη.
• Στίχοι 130- 138: πολιτιστικό στοιχείο. Στους στίχους αυτούς βλέπουμε τις ετοιμασίες που έπρεπε να γίνουν προκειμένου να πραγματοποιηθεί η μονομαχία. Το έπαθλο (η Ελένη) έπρεπε να βρίσκεται σε τέτοιο σημείο που να το βλέπουν και οι δύο αντίπαλοι.
• Στίχος 141: πολιτιστικό στοιχείο. Μια γυναίκα αριστοκρατικής καταγωγής παρουσιάζεται με μεγάλη σεμνότητα μπροστά στους άντρες. Το πρόσωπό της είναι καλυμμένο με πέπλο και δεν εμφανίζεται μόνη της αλλά συνοδεύεται από της θεραπαινίδες της.
• Στίχος 151: πολιτιστικό στοιχείο. Οι άντρες που ήταν μεγάλοι σε ηλικία δεν μπορούσαν πλέον να πολεμήσουν. Όμως επειδή ήταν έμπειροι και ανδρείοι στον πόλεμο είχαν αποκτήσει σοφία και μπορούσαν να βοηθήσουν την πόλη τους ως σύμβουλοι.

Δραστηριότητες

1. Να διαβάσετε τους στίχους 121- 177 στις σελίδες 48- 50 του σχολικού βιβλίου.
2. Πώς εμφανίζεται η Ελένη μπροστά στον Πρίαμο και τους συμβούλους του;

Περίληψη ραψωδίας Γ

Ραψωδία Γ

Περίληψη

• Υπόθεση: Μέσα από τους καταλόγους που έδωσε ο ποιητής ο αναγνώστης μπορεί να φανταστεί τους δύο στρατούς έτοιμους για μάχη. Μπροστά από τον στρατό των Τρώων είναι ο Πάρης και ο Μενέλαος έρχεται να τον αντιμετωπίσει. Τότε φοβισμένος ο Πάρης τρέπεται σε φυγή και ο Έκτορας τον κατηγορεί ότι είναι δειλός αλλά και για την Ελένη εξαιτίας της οποίας γίνεται αυτός ο πόλεμος. Τότε ο Πάρης μετανιωμένος επιστρέφει και προτείνει μονομαχία στον Μενέλαο λέγοντας πως ο νικητής θα πάρει την Ελένη και τους κλεμμένους θησαυρούς της Σπάρτης και ο πόλεμος θα τελειώσει με το τέλος αυτής της μονομαχίας. Ο Μενέλαος δέχεται αλλά ζητά οι όρκοι από την πλευρά των Τρώων να δοθούν από τον Πρίαμο. Όσο γίνονται οι ετοιμασίες για τη μονομαχία οι θεοί στέλνουν την Ίριδα να ειδοποιήσει την Ελένη που πηγαίνει στα τείχη. Εκεί την καλεί κοντά του ο Πρίαμος και της ζητά πληροφορίες για τους αρχηγούς των Ελλήνων που βλέπει. Έπειτα ο Πρίαμος πηγαίνει στην πεδιάδα για τους όρκους. Μετά τους όρκους γίνεται κλήρωση και πρώτος ο Πάρης κάνει επίθεση χωρίς αποτέλεσμα. Έπειτα ο Μενέλαος τραυματίζει τον Πάρη με το κοντάρι του και αργότερα τον χτυπά με το ξίφος του στο κράνος. Όλα δείχνουν πως νικητής της μονομαχίας θα είναι ο Μενέλαος. Όμως, την κατάλληλη στιγμή η Αφροδίτη, η οποία προστατεύει τον Πάρη, τον τυλίγει με ένα σύννεφο και τον οδηγεί στον θάλαμο της Ελένης, η οποία βρίσκεται ήδη εκεί. Στο πεδίο της μάχης ο Αγαμέμνονας ανακηρύσσει νικητή τον Μενέλαο και ζητά από τους Τρώες να τηρήσουν τη συμφωνία.

Δραστηριότητες

1. Να διαβάσετε την περίληψη στη σελίδα 47 του σχολικού βιβλίου.
2. Να λύσετε το κρυπτόλεξο.

Περίληψη ραψωδίας Β

Ραψωδία Β

Περίληψη

• Υπόθεση: Ο Δίας σκέφτεται διαρκώς το αίτημα της Θέτιδας και πώς θα το πραγματοποιήσει. Έτσι αποφασίζει να στείλει ένα όνειρο στον Αγαμέμνονα όπου ο Όνειρος με τη μορφή του Νέστορα θα του πει πως τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή να επιτεθεί στους Τρώες. Ο Αγαμέμνονας δεν καταλαβαίνει την παγίδα και έτσι ανακοινώνει στους άλλους αρχηγούς το όνειρο που είδε και την απόφασή του να κάνει γενική επίθεση στους Τρώες. Πρώτα όμως θα προτείνει στους στρατιώτες να σταματήσουν τον πόλεμο και να γυρίσουν στην πατρίδα τους δοκιμάζοντας με αυτόν τον τρόπο το ηθικό τους. Αυτό λοιπόν και κάνει. Οι στρατιώτες μόλις το ακούν χαίρονται και τρέχουν στα καράβια. Ο Οδυσσέας όμως, παρακινημένος από την Αθηνά, τους λέει να γυρίσουν στη συνέλευση. Στην νέα, όμως, συνέλευση ένας στρατιώτης ο Θερσίτης στρέφεται κατά του Αγαμέμνονα και προσπαθεί να ξεσηκώσει και τον υπόλοιπο στρατό. Την κατάσταση σώζει και πάλι ο Οδυσσέας. Στη συνέχεια οι λόγοι του Οδυσσέα, του Νέστορα και του Αγαμέμνονα τονώνουν το ηθικό του στρατού και ετοιμάζονται πλέον για τη μάχη. Όσο γίνονται αυτές οι ετοιμασίες ο ποιητής μας δίνει έναν μεγάλο κατάλογο των εμπολέμων.

Δραστηριότητες:

1. Να διαβάσετε την περίληψη της ραψωδίας Β σελ. 46- 47 του σχολικού βιβλίου.
2. Να λύσετε το κρυπτόλεξο.

Ραψωδία Α 494- 612

Ραψωδία Α 494- 612

• Υπόθεση: η Θέτιδα πηγαίνει στον Δία και του ζητά να τιμήσει τον γιο της δίνοντας νίκες στους Τρώες ώστε να τον τιμήσουν οι Αχαιοί. Ο Δίας γνωρίζει ότι με την πράξη του αυτή θα προκαλέσει την οργή της Ήρας που τον κατηγορεί πως βοηθά τους Τρώες αλλά δίνει τον λόγο του πως θα τη βοηθήσει. Η συνάντηση όμως της Θέτιδας και του Δία δεν ξέφυγε από την Ήρα. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα τη σύγκρουση των δύο θεών. Τότε παρεμβαίνει ο Ήφαιστος και τους μιλά για να τους ηρεμήσει. Έπειτα, ήρεμοι όλοι συμμετέχουν στο συμπόσιο και γελούν βλέποντας τον Ήφαιστο να τους σερβίρει.
• Η Θέτιδα μιλά στον Δία ευγενικά και με σεβασμό. Φροντίζει στον λόγο της να τονίζει το θέμα της τιμής, της δικαιοσύνης και της δόξας.
• Στίχος 504: υπαινίσσεται πως κάποτε τον βοήθησε.
• Στίχοι 504- 505: εικόνα από τυπική σκηνή ικεσίας.
• Στίχος 506: υπάρχει ιδεολογικό στοιχείο. Η σύντομη ζωή πρέπει να χαρακτηρίζεται από τιμή, δόξα και αξιοπρέπεια.
• Στίχοι 518- 520: προοικονομία.
• Στίχοι 535- 536: παρατηρείται ο σεβασμός προς τον Δία. Οι θεοί ακολουθούν την ιεραρχία όπως και οι άνθρωποι (ανθρωπομορφισμός).
• Στίχοι 591- 595: ανθρωπομορφισμός Ηφαίστου.
• Στίχος 598: ανθρωπομορφισμός θεών.

Δραστηριότητες

1. Να διαβάσετε τους στίχους 494- 612 στις σελίδες 40- 44 του σχολικού βιβλίου.
2. Να λύσετε το κρυπτόλεξο.

Ραψωδία Α 350- 431α

Ραψωδία Α 350- 431α

• Υπόθεση: Ο Αχιλλέας καθόταν στενοχωρημένος στο ακρογιάλι και προσευχήθηκε στην μητέρα του δηλώνοντας το παράπονό του. Τότε τον άκουσε η Θέτιδα και εμφανίστηκε ζητώντας του να της πει τι είναι αυτό που του έχει συμβεί. Έτσι ο Αχιλλέας άρχισε να της λέει τα παράπονά του και ό,τι έχει συμβεί μέχρι εδώ. Τότε της ζήτησε να μιλήσει στον Δία και να του θυμίσει τη χάρη που του είχε κάνει και έπειτα να ζητήσει να βοηθήσει τους Τρώες τιμωρώντας έτσι τους Αχαιούς για τη συμπεριφορά του Αγαμέμνονα στον Αχιλλέα. Η Θέτιδα αφού τα άκουσε όλα αυτά του υποσχέθηκε πως θα μιλήσει στον Δία.
• Ο Αχιλλέας είναι πολύ θλιμμένος γιατί γνωρίζει ότι η ζωή του θα είναι σύντομη. Αυτό όμως θα μπορούσε να το αντέξει αν ζούσε μια τιμημένη ζωή, την οποία τώρα στερείται.
• Στίχοι 353, 395, 409- 413, 420- 421, 422- 423: στους στίχους αυτούς υπάρχει προοικονομία.
• Το γεγονός ότι ο Δίας χρωστά χάρη στη Θέτιδα εξυπηρετεί την εξέλιξη.

Χαρακτηρισμοί

• Αχιλλέας: είναι πολύ πληγωμένος από την προσβολή που έγινε από τον Αγαμέμνονα, απομονώνεται και εκφράζει τα συναισθήματά του. Ακόμη έχει αγανακτήσει γιατί οι θεοί του στερούν μια τιμημένη ζωή παρά το γεγονός ότι θα πεθάνει σύντομα. Έτσι επικαλείται τη Θέτιδα και της ζητά να μιλήσει στον Δία για να τιμωρηθούν οι Αχαιοί.
• Θέτιδα: στενοχωριέται για τον γιο της και τρέχει κοντά του. Λυπάται για τη μοίρα του γιατί ξέρει πως θα πεθάνει νέος. Είναι επίσης τραγικό πρόσωπο γιατί γνωρίζει όλα όσα πρόκειται να συμβούν στον Αχιλλέα αλλά δεν μπορεί να κάνει κάτι για να τα αλλάξει.

Δραστηριότητες

1. Να διαβάσετε το κείμενο στις σελίδες 34- 37 του σχολικού βιβλίου.
2. Τι ζητά ο Αχιλλέας από τη Θέτιδα;
3. Γιατί η Θέτιδα είναι η πιο κατάλληλη για να μεταφέρει το αίτημα του Αχιλλέα στον Δία;

Ιλιάδα ραψωδία Α 201-306

Ραψωδία Α 201- 306

• Υπόθεση: ενώ ο Αχιλλέας ήταν έτοιμος να επιτεθεί στον Αγαμέμνονα εμφανίζεται η θεά Αθηνά. Του λέει πως την έστειλε η Ήρα και του ζητά να σταματήσει αυτό που πάει να κάνει, να φύγει από τη μάχη και πως για αυτή την ασέβεια του Αγαμέμνονα θα πάρει πολλά δώρα κάποια στιγμή. Ο Αχιλλέας τότε υπάκουσε και άφησε το ξίφος στη θέση του. Στη συνέχεια μίλησε άσχημα στον Αγαμέμνονα και είπε πως θα φύγει από τη μάχη αλλά και πως οι Αχαιοί θα τον αναζητήσουν όταν κανείς δεν θα μπορεί να αντιμετωπίσει τον Έκτορα. Τον λόγο μετά πήρε ο Νέστορας. Τους ζητά να μην εναντιώνονται ο ένας στον άλλον και να υποχωρήσουν και οι δύο. Και οι δύο όμως συνεχίζουν να προκαλούν ο ένας τον άλλον. Τελειώνοντας τον λόγο του ο Αχιλλέας του λέει ότι δεν πρόκειται να κάνει κάτι και αν θέλει ας πάρει την κοπέλα, αλλά θα τον τιμωρήσει αν τολμήσει να του αφαιρέσει κάτι από ό,τι άλλο έχει κοντά στα πλοία του.
• Στίχοι 211- 215: προοικονομία. Ο Αχιλλέας θα λάβει όσα του είπε η θεά στο μέλλον.
• Στίχοι 212- 214: επιφάνεια της θεάς καθώς εμφανίζεται με τη μορφή της μπροστά στον Αχιλλέα. Το κάνει αυτό για να τον συμβουλεύσει και να τον πείσει να κάνει αυτό που του ζητά.
• Στίχοι 226- 229: πολιτιστικό στοιχείο. Ο Αχιλλέας κάνει λόγο για τις πολεμικές επιχειρήσεις και τις αποστολές. Μέσα από τα λόγια του παρουσιάζονται τα ηθικά ελαττώματα του ομηρικού ανθρώπου. Αυτά είναι η μέθη, η έλλειψη ντροπής, η δειλία, η έλλειψη θάρρους και τόλμης στον πόλεμο και ο φόβος του θανάτου.
• Στίχος 235: «σκήπτρο»: είναι πολιτιστικό στοιχείο. Το σκήπτρο είναι αυτό που μπορεί να δίνει ο κήρυκας σε όποιον μιλά κάθε φορά. Είναι ένδειξη σεβασμού και προσοχής σε αυτόν που μιλά.
• Στίχοι 241- 245: προοικονομία. Μας ενημερώνει για κάτι που θα δούμε να συμβαίνει παρακάτω.
• Στίχος 259: πολιτιστικό στοιχείο. Ο ιδανικός ήρωας είναι αυτός που έχει πνευματικές και σωματικές ικανότητες, σκέφτεται σωστά σε περίοδο ειρήνης (βασιλιάς), είναι γενναίος στον πόλεμο και αποφασιστικός.
• Στίχος 291: ο Αγαμέμνονας στο σημείο αυτό προσπαθεί να μειώσει την ανδρεία του Αχιλλέα λέγοντας ότι προέρχεται από τους θεούς.
• Στίχοι 294- 295: ο Αχιλλέας λέει ότι θα τον χαρακτήριζαν δειλό και τιποτένιο αν υπέκυπτε στην αυταρχική συμπεριφορά του Αγαμέμνονα.
• Στίχοι 298- 300: προοικονομία.
• Στίχος 300: κατηγορεί και τους υπόλοιπους Αχαιούς. Θεωρεί ότι είναι συνυπεύθυνοι στην αδικία που γίνεται σε βάρος του γιατί δεν αντιδρούν. (+ στίχος 232).

Χαρακτηρισμοί

• Αχιλλέας: είναι ευσεβής και υπακούει στους θεούς. Όμως θίγεται η τιμή του και γι’ αυτό μιλά άσχημα στον Αγαμέμνονα φτάνοντας μάλιστα στην υπερβολή. Το κάνει αυτό γιατί προσπαθεί να αισθανθεί την ικανοποίηση που θα αισθανόταν αν τον σκότωνε. Κατηγορεί και τους Αχαιούς γιατί μένουν άπραγοι στην αδικία αυτή. Τέλος, είναι σταθερός στην απόφασή του να φύγει από τη μάχη.
• Αγαμέμνονας: είναι εγωιστής και δεν θέλει να βρει μια λύση στο πρόβλημα που υπάρχει. Είναι αυταρχικός και αλαζόνας και το μόνο που σκέφτεται είναι πώς θα ικανοποιήσει τον εγωισμό του. Δεν διορθώνει τα λάθη του.
• Νέστορας: είναι ηλικιωμένος, σοφός, ήρεμος και συνετός. Έχει ρητορικές ικανότητες όπως φαίνεται από τον λόγο του, δεν υποστηρίζει κάποιον από τους δύο και είναι ικανός πολεμιστής. Προσπαθεί να επαναφέρει την ισορροπία στον στρατό και την τάξη.

Δραστηριότητες:

1. Να διαβάσετε τις σελίδες 27- 31 του σχολικού βιβλίου.
2. Γιατί εμφανίζεται η Αθηνά στον Αχιλλέα; Τι του λέει πως θα συμβεί;
3. Τι θα κάνει τελικά ο Αχιλλέας;

Ραψωδία Α 122-200

Ραψωδία Α 122- 200

• Υπόθεση: ο Αγαμέμνονας ζήτησε από τους Αχαιούς να του βρουν δώρο καθώς ο ίδιος θα επιστρέψει τη Χρυσηίδα στον πατέρα της. Αυτό προκαλεί την αντίδραση του Αχιλλέα, ο οποίος του λέει ότι τα λάφυρα τα μοίρασαν και δεν είναι σωστό να τα ξανασυγκεντρώσουν και να τα ξαναμοιράσουν. Ακόμη, για την πράξη του αυτή θα ανταμειφθεί αν θελήσουν οι θεοί και οι Αχαιοί καταλάβουν την Τροία. Τότε ο Αγαμέμνονας θυμώνει και απειλεί πως θα πάρει κάποιο από τα δώρα των αρχηγών του στρατού. Όμως αυτό που έχει τώρα σημασία είναι να ετοιμαστεί το καράβι που θα γυρίσει πίσω την κόρη και να οριστεί ο αρχηγός της αποστολής. Η απαίτηση του Αγαμέμνονα οργίζει τον Αχιλλέα που του θυμίζει πως οι Τρώες δεν έκαναν κάτι στον ίδιο και ο μόνος λόγος που είναι εδώ είναι αυτός και ο Μενέλαος. Και εκείνος τώρα απειλεί τον Αχιλλέα πως θα του στερήσουν το δώρο που του έδωσαν οι Αχαιοί ως ανταμοιβή των κόπων του στην Τροία. Έτσι ο Αχιλλέας του λέει πως θα πάρει τον στρατό του και θα γυρίσει πίσω. Τότε ο Αγαμέμνονας του απαντά πως αδιαφορεί για αυτή την κίνηση του Αχιλλέα και πως είναι κι άλλοι στρατηγοί να τον δοξάσουν. Μάλιστα θα πάρει τη Βρισηίδα για να του δείξει ότι είναι ανώτερός του και να μην τολμήσει και κανείς άλλος να του φερθεί με τον τρόπο που φέρθηκε ο Αχιλλέας. Ο Αχιλλέας μετά από αυτά ήταν έτοιμος να βγάλει το ξίφος από τη θήκη του για να επιτεθεί στον Αγαμέμνονα και τότε επεμβαίνει η Αθηνά.
• Στίχος 123: ο Αχιλλέας ενοχλείται από τη συμπεριφορά του Αγαμέμνονα και γι’ αυτό τον χαρακτηρίζει «περισσά φιλόπλουτε».
• Στίχος 125: «λάφυρα»: είναι στοιχείο πολιτισμού.
• Ο Αχιλλέας απαντά με λογικά επιχειρήματα στον Αγαμέμνονα.
• Στίχοι 129- 130, 142-143,183-184, 185-186: προοικονομία.
• Στίχοι 151- 152: φαίνεται η άρνηση του Αχιλλέα να υπακούσει σε κάτι.
• Στίχος 161: ο Αχιλλέας κατηγορεί τον Αγαμέμνονα για σπατάλη.
• Στίχος 163: πολιτιστικό στοιχείο. Το δώρο αποτελεί μεγάλη τιμή για έναν πολεμιστή καθώς δείχνει την αναγνώρισή του στη μάχη. Τα δώρα είναι προνόμια. Έδειχναν την κοινωνική θέση του ήρωα σε καιρό ειρήνης και τις αρετές του στον πόλεμο.

Χαρακτηρισμοί

• Αχιλλέας: υπερασπίζεται τον μάντη και μιλά ήρεμα και με λογικά επιχειρήματα. Όμως από τα λόγια του Αγαμέμνονα θίγεται και οργίζεται. Έτσι του απαντά κι αυτός με σκληρά λόγια. Αντιδρά έτσι γιατί ξέρει την αξία του ως πολεμιστής και δεν υποτάσσεται. Είναι υπερήφανος, θίγεται και οργίζεται εύκολα.
• Αγαμέμνονας: η εξουσία του είναι απόλυτη και αυταρχική. Είναι οργισμένος, έχει φερθεί με ασέβεια στον μάντη και εμφανίζεται υβριστής και αλαζόνας. Αναγκάζεται να υποταχτεί στη θεϊκή εξουσία. Είναι πλεονέκτης, εγωιστής (άλλο δώρο), αγνοεί τους άλλους Αχαιούς και δεν τους σέβεται, θυμώνει εύκολα και δεν θέλει να κάνει καμία υποχώρηση.

Δραστηριότητες

1. Να διαβάσετε το κείμενο σελ. 25- 27.
2. Αν βρισκόσασταν μπροστά στη σύγκρουση των δύο ηρώων πώς θα τους περιγράφατε/ χαρακτηρίζατε;
3. Συμφωνείτε με την αντίδραση του Αχιλλέα; Ναι ή όχι και γιατί;

Ραψωδία Α 1-121

Ραψωδία Α 1- 121

Ραψωδία Α 1-53

• Το προοίμιο ξεκινά με επίκληση στη Μούσα για να δείξει ότι όσα γράφει στο έργο του τα έχει πει η θεά.
• Υπόθεση: το προοίμιο ξεκινά δηλώνοντας το θέμα της Ιλιάδας που είναι η οργή του Αχιλλέα με τον Αγαμέμνονα. Όλα άρχισαν όταν ο Αγαμέμνονας αρνήθηκε να επιστρέψει τη Χρυσηίδα στον πατέρα της και ιερέα του Απόλλωνα. Ο Χρύσης ήρθε στο στρατόπεδο των Αχαιών με πλούσια λύτρα για να παρακαλέσει τον Αγαμέμνονα να του επιστρέψει την κόρη του. Ο Χρύσης θεωρούσε ότι αυτό θα συμβεί και από σεβασμό προς τον θεό Απόλλωνα. Οι Αχαιοί λοιπόν συμφώνησαν να σεβαστούν τον ιερέα, να πάρουν τα λύτρα και να δώσουν πίσω την κοπέλα. Ο Αγαμέμνονας όμως είχε άλλη άποψη. Έδιωξε με άσχημο τρόπο τον ιερέα λέγοντάς του ότι θα πάρει την κόρη του μαζί του στην πατρίδα και θα την έχει στο παλάτι του. Ο Χρύσης τότε έφυγε και προσευχήθηκε στον Απόλλωνα να τιμωρήσει τους Αχαιούς για αυτό που έγινε. Έτσι, ο θεός έστειλε λοιμό στο στρατόπεδο των Αχαιών.
• Στίχος 5: προοικονομία. Μαθαίνουμε από την αρχή κάτι που θα δούμε στη συνέχεια.
• Τυπικό της προσευχής:

-επίκληση

-προσφώνηση του θεού

-διακριτική υπενθύμιση των προσφορών του θνητού στον θεό

- παρουσίαση του αιτήματος ως ανταπόδοση για τις προσφορές

-το αίτημα συνοπτικά.

• Εδώ το τυπικό της προσευχής βρίσκεται στους στίχους 38- 43.
• Στίχος 53: υπάρχει αναχρονισμός (κάτι που συμβαίνει στην εποχή του ποιητή και αναφέρεται σαν να συνέβαινε την εποχή του Τρωικού πολέμου). Στον στίχο αυτό ο ποιητής αναφέρεται στην καύση των νεκρών (στοιχείο της εποχής του), ενώ την εποχή του τρωικού πολέμου έχουμε ταφή των νεκρών.
• Χαρακτηρισμός Χρύση: είναι αξιοπρεπής, τραγικός πατέρας γιατί έχει χάσει την κόρη του, στενοχωριέται για αυτά που συμβαίνουν, είναι απογοητευμένος . Μιλά στον Αγαμέμνονα σε χαμηλούς τόνους και στο τέλος μένει σιωπηλός.
• Χαρακτηρισμός Αγαμέμνονα: είναι αυταρχικός, αλαζονικός, ασεβής, δεν σέβεται τον ιερέα ούτε τη γνώμη των Αχαιών. Ξεπερνά το μέτρο και συμπεριφέρεται υπεροπτικά.

Ραψωδία Α 54- 121

• Υπόθεση: λόγω του λοιμού, ο Αχιλλέας συγκαλεί συνέλευση του στρατού. Τότε ζητάει να ρωτούσουν τον μάντη για ποιον λόγο έχει θυμώσει μαζί τους ο Απόλλωνας. Αμέσως παίρνει τον λόγο ο Κάλχας. Λέει λοιπόν πως με αυτά που θα πει θα εκνευρίσει τον Αγαμέμνονα. Ο Αχιλλέας του λέει πως θα τον προστατεύσει κι έτσι ο μάντης αποκαλύπτει πως η λύση για να ηρεμήσει ο θεός είναι να επιστρέψουν τη Χρυσηίδα στον πατέρα της. Σηκώνεται και γεμάτος θυμό μιλά ο Αγαμέμνονας λέγοντας πως δεν ήθελε να δώσει την κοπέλα, αλλά αν αυτό είναι για το καλό όλων θα το κάνει. Μόνο οι Αχαιοί να του ετοιμάσουν δώρο γιατί δεν μπορεί ο ίδιος να μείνει χωρίς δώρο αφού θα επιστρέψει τη Χρυσηίδα στον πατέρα της.
• Ο μάντης ήταν ιερός και άκουγαν τα λόγια του πολύ προσεκτικά.
• Στους στίχους αυτούς υπάρχουν πολλά στοιχεία πολιτισμού όπως η εκατόμβη, ο μάντης κλπ.
• Στίχος 79: υπάρχει προοικονομία. Μας λέει ότι θα προκαλέσει την οργή του Αγαμέμνονα, πράγμα που γίνεται παρακάτω.
• Φαίνεται η αλλαγή της ψυχολογίας του Αγαμέμνονα. Αρχικά ακούει ήρεμα αυτά που λέει ο μάντης μέχρι τη στιγμή που λέει ότι η οργή του θεού οφείλεται στην απόφαση του Αγαμέμνονα. Τότε θυμώνει και επιτίθεται λεκτικά στον μάντη. Μετά λέει πως θα κάνει ό,τι χρειάζεται για το καλό όλων αλλά θα πρέπει να αντικαταστήσουν το δώρο του.
• Η γυναίκα στον Όμηρο παρουσιάζεται όμορφη, έξυπνη, ικανή και με χάρη.

Δραστηριότητες

1. Να διαβάσετε τα κείμενα σελ. 18-21 και 23-25 του σχολικού βιβλίου.

2.Πώς θα χαρακτηρίζατε τη συμπεριφορά του Αγαμέμνονα προς τον Χρύση;

3. Γιατί θέλει να κρατήσει τη Χρυσηίδα ο Αγαμέμνονας με βάση τους στίχους 113-116;

Εισαγωγή στην Ιλιάδα

Εισαγωγή

• Η σύνθεση της Ιλιάδας τοποθετείται γύρω στο 750 π.Χ.. Αποτελείται από 15.693 στίχους και χωρίζεται σε 24 ραψωδίες. Οι ραψωδίες αυτές δηλώνονται με ένα κεφαλαίο γράμμα του ελληνικού αλφαβήτου.
• Η πραγματικότητα της Ιλιάδας είναι μια πλαστή πραγματικότητα και αποτελεί σύνθεση ιστορικών και φανταστικών στοιχείων, τα οποία οφείλονται στη δημιουργική φαντασία του ποιητή. Επομένως, η Ιλιάδα δεν πρέπει να θεωρείται ιστορική πηγή για τον αιώνα στον οποίο αναφέρεται. Σκοπός του ποιητή ήταν να ψυχαγωγήσει το κοινό του και όχι να δώσει πληροφορίες για τα ιστορικά και κοινωνικά δεδομένα της εποχής στην οποία αναφέρεται.
• Θέμα: θέμα της Ιλιάδας είναι η οργή (μῆνις) του Αχιλλέα. Η οργή αυτή προκλήθηκε από τη σύγκρουση του Αχιλλέα με τον Αγαμέμνονα για τη μοιρασιά των λαφύρων.
• Περιεχόμενο: περιεχόμενο της Ιλιάδας είναι ο πόλεμος που διήρκησε δέκα χρόνια στην πεδιάδα της Τροίας. Για τον λόγο αυτό το έπος ονομάζεται Ιλιάδα και όχι Αχιλληίδα.
• Χρονικό παρόν της Ιλιάδας: είναι οι 51 μέρες πριν την άλωση της Τροίας. Ωστόσο μέσα σε αυτές τις μέρες γίνονται τόσο αναφορές στο παρελθόν και σε αυτά που έχουν συμβεί όσο και στο μέλλον και σε αυτά που πρόκειται να γίνουν.
• Διαφορές Ιλιάδας- Οδύσσειας:

1. Η Ιλιάδα θεωρείται ένα έργο που έγραψε σε νεαρή ηλικία ο Όμηρος, ενώ η Οδύσσεια ένα έργο που έγραψε σε μεγαλύτερη ηλικία με βάση το αφηγηματικό της ύφος.
2. Στην Οδύσσεια υπάρχει έντονο το στοιχείο του παραμυθιού, το οποίο λείπει από την Ιλιάδα.
3. Στην Οδύσσεια βλέπουμε τον θεσμό της βασιλείας να παρακμάζει, ενώ στην Ιλιάδα είναι στην ακμή του.
4. Στην Ιλιάδα υπάρχει η αντίληψη μιας κλειστής αριστοκρατικής τάξης, ενώ στην Οδύσσεια οι ήρωες ανήκουν σε όλα τα κοινωνικά στρώματα και ακούγονται οι πεποιθήσεις και οι πόθοι των κατώτερων τάξεων.
5. Οι θεοί στην Οδύσσεια δεν είναι το ίδιο εγωιστές και άδικοι όπως στην Ιλιάδα.
6. Ο Οδυσσέας δεν έχει την ορμητικότητα του Αχιλλέα ούτε την έλλειψη του μέτρου, αλλά άλλες αρετές όπως η εξυπνάδα, η επιμονή και η καρτερικότητα. Για να πετύχει τον σκοπό του στηρίζεται περισσότερο στην εφευρετικότητα του νου του, παρά στη μυϊκή δύναμη.
7. Ο χαρακτήρας της Ιλιάδας είναι πολεμικός, και γι’ αυτό μερικές φορές σκληρός, ενώ της Οδύσσειας είναι πιο ήρεμος και ειρηνικός.

Ερώτηση:

1. Ποιο είναι το θέμα και ποιο το περιεχόμενο της Ιλιάδας;