Συνοπτικά    Προφίλ      Χώρα     Άνθρωποι    Ζώα και φυτά     Οικονομία      Ιστορία και πολιτική    Καθημερινότητα      Ποιος είναι ο Πάπας;     Καθημερινότητα Πάπα

Η προέλευση: Βασιλική του Αγίου Πέτρου

Ο Άγιος Πέτρος ο Απόστολος λέγεται ότι θάφτηκε στο σημείο όπου βρίσκεται σήμερα η Βασιλική του Αγίου Πέτρου. Ήδη από το 324, χτίστηκε μια εκκλησία σε αυτή τη θέση και αφιερώθηκε στον Άγιο Πέτρο. Η τοποθεσία έγινε τόπος προσκυνήματος. Το 1507, αυτή η πρώτη εκκλησία κατεδαφίστηκε και αντικαταστάθηκε από τη Βασιλική του Αγίου Πέτρου. Η κατασκευή διήρκεσε πολλά χρόνια και η νέα Βασιλική του Αγίου Πέτρου εγκαινιάστηκε το 1626.

Από το 600 περίπου, ο επίσκοπος της Ρώμης αποκαλούσε τον εαυτό του "Πάπα". Η αξίωσή του για ηγεσία βασιζόταν στο γεγονός ότι ο απόστολος Πέτρος ήταν ο πρώτος επίσκοπος της Ρώμης. Ο Ιησούς είχε δώσει στον Πέτρο και στους επόμενους επισκόπους της Ρώμης προτεραιότητα ως ηγέτες όλων των Χριστιανών.

Τα Παπικά Κράτη - και το τέλος τους

Μετά την πτώση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, οι πάπες διεκδίκησαν την κυριαρχία στην επικράτεια της πόλης της Ρώμης. Το 754, ο Πιπένιος Γ΄, βασιλιάς των Φράγκων (Οι Φράγκοι ήταν ένα σύνολο γερμανικών φύλων, το όνομα του οποίου αναφέρεται για πρώτη φορά σε ρωμαϊκές πηγές του 3ου αιώνα, συνδεδεμένο με φυλές στον Ρήνο), έδωσε στον Πάπα γη γύρω από τη Ρώμη (δώρο του Πιπένιου). Το δώρο αυτό αποτέλεσε τη βάση του Παπικού Κράτους. Η κατοικία των παπών ήταν αρχικά το ανάκτορο του Λατερανού (έξω από το Βατικανό).

Μόλις τον 14ο αιώνα ο λόφος του Βατικανού έγινε η έδρα των παπών και το κέντρο του Παπικού Κράτους. Στη συνέχεια επεκτάθηκε όλο και περισσότερο. Η κατασκευή της Βασιλικής του Αγίου Πέτρου ξεκίνησε το 1507, ενώ προστέθηκαν παρεκκλήσια, διοικητικά κτίρια, οχυρώσεις και καταλύματα. Η κατασκευή του Αποστολικού Παλατιού ξεκίνησε το 1589. Το κτίριο αυτό αποτελεί την επίσημη κατοικία του Πάπα.

Τα Παπικά Κράτη κάλυπταν πολύ μεγαλύτερη έκταση από ό,τι το Βατικανό σήμερα. Το 1870, τα Παπικά Κράτη έγιναν μέρος του Βασιλείου της Ιταλίας. Η Ρώμη έγινε η πρωτεύουσα της Ιταλίας. Αυτό σήμαινε ότι τα Παπικά Κράτη δεν υπήρχαν πλέον.

Το Ρωμαϊκό Ζήτημα

Τι καθεστώς είχε τώρα η επικράτεια του Βατικανού και άρα το κέντρο εξουσίας της Καθολικής Εκκλησίας; Αυτό παρέμενε ασαφές από το 1870 και μετά. Αυτή η σύγκρουση ονομάζεται «Ρωμαϊκό Ζήτημα». Η έδρα του Πάπα παρέμεινε στο Βατικανό, αλλά πολιτικά ο Πάπας στερήθηκε την εξουσία του. Πάπας εκείνη την εποχή ήταν ο Πίος Θ'. Ωστόσο, ο ίδιος και οι διάδοχοί του δεν αναγνώρισαν αυτή την κατάσταση.

Ένα νέο κράτος αναδύεται: το Βατικανό

Μόλις το 1929 αποσαφηνίστηκε το καθεστώς της Πόλης του Βατικανού στη Συνθήκη του Λατερανού. Η ανεξαρτησία του Βατικανού ήταν πλέον εγγυημένη από το ιταλικό κράτος, η Ρώμη παρέμεινε η έδρα της ιταλικής κυβέρνησης.(Κάτι ανάλογο συμβαίνει με το Άγιο Όρος και την Ελλάδα, με τη διαφορά ότι το Άγιο Όρος είναι αυτόνομο και όχι ανεξάρτητο). Την ίδια χρονιά, ένα νέο σύνταγμα τέθηκε σε ισχύ για το νέο κράτος της Πόλης του Βατικανού.

Ο Πάπας και η εκλογή του Πάπα

Ο Πάπας είναι ο αρχηγός του κράτους και έχει όλη την κρατική εξουσία. Εάν ένας πάπας πεθάνει, οργανώνονται παπικές εκλογές από το Κολέγιο των Καρδιναλίων. Η συγκέντρωση των καρδιναλίων που έχουν δικαίωμα ψήφου για την εκλογή του Πάπα ονομάζεται κονκλάβιο. Μερικοί από τους νόμους και τις παραδόσεις που εμπλέκονται στην εκλογή πάπα είναι παλιοί αιώνων.

Οι καρδινάλιοι συναντιούνται στην Καπέλα Σιξτίνα (παρεκκλήσιο του Αποστολικού Παλατιού, της επίσημης κατοικίας του Πάπα) και μένουν κλειδωμένοι μέχρι να συμφωνήσουν για έναν πάπα. Αυτό ισχύει όταν ένας υποψήφιος εκλέγεται Πάπας με πλειοψηφία δύο τρίτων.

Τα ψηφοδέλτια από όλες τις αποτυχημένες κάλπες καίγονται έτσι ώστε να σηκωθεί μαύρος καπνός από το παρεκκλήσι. Εάν η εκλογή είναι επιτυχής, καίγονται με χημικές ουσίες (χλωριούχο κάλιο) ώστε να σηκωθεί λευκός καπνός και ο κόσμος να μάθει ότι εκλέχθηκε νέος πάπας. Τότε ανακοινώνεται: «Habemus papam». (Έχουμε παπά).

Μόλις το 1929 αποσαφηνίστηκε το καθεστώς της Πόλης του Βατικανού στη Συνθήκη του Λατερανού. Η ανεξαρτησία του Βατικανού ήταν πλέον εγγυημένη από το ιταλικό κράτος, η Ρώμη παρέμεινε η έδρα της ιταλικής κυβέρνησης. Την ίδια χρονιά, ένα νέο σύνταγμα τέθηκε σε ισχύ για το νέο κράτος της Πόλης του Βατικανού.

Η εκλογή του Πάπα αναλυτικά

Κάθε εκλογή Πάπα είναι μείζον εκκλησιαστικό και κοσμικό γεγονός, με παγκόσμια σημασία, καθώς ο προκαθήμενος της Ρωμαιοκαθολικής Χριστιανικής Εκκλησίας είναι ο ποιμενάρχης 1,2 δισεκατομμυρίων ψυχών σε ολόκληρο τον κόσμο.

Η σχετική διαδικασία ξεκινά μετά παρέλευση τουλάχιστον 15 ημερών από την αποδημία ή την παραίτηση του κατόχου της Αγίας Έδρας. Ο νέος Πάπας εκλέγεται από το «Kολέγιο των καρδιναλίων», το λεγόμενο «Κονκλάβιο», δια μυστικής ψηφοφορίας. Οι καρδινάλιοι είναι οι ανώτατοι κληρικοί (συνήθως επίσκοποι) της Καθολικής Εκκλησίας, οι οποίοι διορίζονται από τον Πάπα. Τους διακρίνουμε από το χαρακτηριστικό κόκκινο καπελάκι, που φορούν. Όλοι οι καρδινάλιοι που δεν έχουν υπερβεί το 80o έτος της ηλικίας τους, έχουν δικαίωμα ψήφου, ενώ δικαίωμα εκλογής έχει θεωρητικά κάθε χριστιανός. Στην πράξη, όμως, ο Πάπας προέρχεται από τους κόλπους των καρδιναλίων. Ο Ουρβανός ΣΤ' ήταν ο τελευταίος Πάπας, που εξελέγη το 1378 και δεν ήταν καρδινάλιος.

Την ημέρα της εκλογής οι καρδινάλιοι συγκεντρώνεται στο ιστορικό παρεκκλήσι της Καπέλα Σιστίνα στο Βατικανό. Η διαδικασία γίνεται κεκλεισμένων των θυρών και οι καρδινάλιοι-εκλέκτορες δεν βγαίνουν από το Βατικανό μέχρις ότου εκλέξουν Πάπα. Εξ ου και η λέξη «Κονκλάβιο», η οποία προέρχεται από τις λατινικές λέξεις cum clave (με ένα κλειδί), που παραπέμπει στην κλεισμένη με κλειδί αίθουσα όπου συνεδρίαζαν παλαιότερα οι καρδινάλιοι. Η απόφαση για το κλείδωμα των καρδινάλιων σε μία αίθουσα είχε ληφθεί για να επιταχυνθεί η εκλογή του νέου Πάπα, αφού σε ορισμένες περιπτώσεις, λόγω εσωτερικών διαφωνιών, η διαδικασία διαρκούσε για πολλά χρόνια. Ταυτόχρονα, έπρεπε να προφυλαχθούν οι εκλέκτορες από τις εξωτερικές πιέσεις, ένα συνηθισμένο φαινόμενο στην ιστορία της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας.

Αφού τελέσουν λειτουργία και εξομολογηθούν, είναι έτοιμοι για την ψηφοφορία ή τη σειρά ψηφοφοριών για την εκλογή του Πάπα. Κάθε καρδινάλιος παίρνει από ένα ψηφοδέλτιο και ιδιοχείρως σημειώνει το όνομα του εκλεκτού του. Πάπας εκλέγεται αυτός που θα συγκεντρώσει τα 2/3 των ψήφων. Αν η ψηφοφορία αποβεί άκαρπη επαναλαμβάνεται με την ίδια διαδικασία, μέχρι την 30η, οπότε ο Πάπας εκλέγεται δι’ απλής πλειοψηφίας. Μετά από κάθε καταμέτρηση, τα ψηφοδέλτια καίγονται και από το χρώμα του καπνού που αναθρώσκει από την καπνοδόχο της Καπέλα Σιστίνα, οι συγκεντρωμένοι στην Πλατεία του Αγίου Πέτρου πληροφορούνται για τα τεκταινόμενα. Ο μαύρος καπνός σημαίνει ότι η διαδικασία εκλογής συνεχίζεται, ενώ ο λευκός καπνός ότι έχει εκλεγεί ο νέος Πάπας.

Αμέσως μετά, ο Πρύτανης του «Κολεγίου των Καρδιναλίων» απευθύνει στον εκλεγέντα καρδινάλιο δύο ερωτήσεις. Η πρώτη: «Αποδέχεσαι την εκλογή σου;». Εάν η απάντηση του είναι «Accepto» («Αποδέχομαι») αναλαμβάνει αμέσως τα καθήκοντά του. Η δεύτερη: «Με ποιο όνομα θέλεις να σε προσφωνούν» και με την απάντησή του ο νέος Πάπας ανακοινώνει το εκκλησιαστικό του όνομα. Στη συνέχεια ο πρύτανης του «Κολεγίου των Καρδιναλίων» εξέρχεται στον εξώστη του Βατικανού και ανακράζει λατινιστί προς το συγκεντρωμένο πλήθος στην Πλατεία του Αγίου Πέτρου: «Habemus Papam», δηλαδή «Έχουμε Πάπα».

Η διαδικασία εκλογής του Πάπα ισχύει με τροποποιήσεις από τις 7 Μαΐου του 1274, όταν καθιερώθηκε από τη Δεύτερη Σύνοδο της Λιόν.

Πηγή: https://www.sansimera.gr/articles/80