Λειτουργίες του λόγου

Λειτουργίες του λόγου (επιλογή)

Αναφορική (κυριολεκτική, δηλωτική, πληροφοριακή	Αποδίδεται με ακρίβεια η πραγματική σημασία της λέξης. Σκοπός του πομπού είναι η πληροφόρηση, η γλώσσα λειτουργεί με τρόπο λογικό και το μήνυμα σχετίζεται με την κοινή αντίληψη που έχουμε για τον κόσμο.
Ποιητική (μεταφορική, συνυποδηλωτική)	Το μήνυμα έχει συνειρμική σημασία και συγκινησιακές αποχρώσεις. Σκοπός του πομπού είναι να προσελκύσει το δέκτη περισσότερο η μορφή του μηνύματος και λιγό η πληροφορία που φέρει.
Συγκινησιακή	Στόχος η ανάδειξη του πομπού του μηνύματος, η μετάδοση των δικών του εμπειριών. Χαρακτηρίζεται από τη χρήση του α΄προσώπου.
Βουλητική	Κύριο στοιχείο η πρόθεση του πομπού να μεταστρέψει τη στάση του δέκτη. Χαρακτηριστικό το β΄ενικό.

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Να δώσετε μέσα από το κείμενο δύο παραδείγματα συγκινησιακής χρήσης του λόγου (ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ 2011)

Είναι έτσι φτιαγμένη η δομή του δημόσιου και ιδιωτικού μας βίου, ώστε να παγιδεύεται ο άνθρωπος μέσα στα αντικείμενο και στις απασχολήσεις. Λες και βάλαμε όλη την τεχνη και τη σοφία μας στο να συνθλίψουμε τους εαυτούς μας. Ο άδειος από ασχολίες χρόνος, που θα είναι δικός μας αποκλειστικά, είναι ή ελάχιστος ή ανύπαρκτος. Δεν έχουμε καιρό να συναντηθούμε με τον εαυτό μας, να αναδιπλωθούμε, να ταξιδέψουμε μέσα μας, να ονειροπολήσουμε ή να νοσταλγήσουμε, να αποχωρισθούμε απ’ όλους τους εξωτερικούς περισπασμούς σε μια αποκλειστική συνάντηση με τον εαυτό μας.

Έτσι ο χρόνος χάνεται ερήμην μας και ανακαλύπτουμε ξαφνικά την απουσία τουή με τις υπομνήσεις επετείων ή με τις μνήμες που αναβιώνουν απροσδόκητα ή με συμπτώματα βιολογικής καταπόνησης και ανημπόριας. Και διαπιστώνουμε ξαφνικά πόσο εγκληματικά αποκοπήκαμε από πρόσωπα και πράγματα. Οι στιγμές που συνιστούν την ουσιαστική μας ζωή, με την πίκρα ή τη χαρά που περικλείουν, φεύγουν ανυποψίαστα και χάνονται ανεκπλήρωτες.

............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Στην παράγραφο που ακολουθεί να βρείτε δύο ρήματα που χρησιμοποιούνται μεταφορικά και να τα αποδώσετε κυριολεκτικά. (ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ 2010)

Το πνεύμα, αν δεν είναι μοναχικό και απάνθρωπο, και τούτο σπανιότατα συμβαίνει, για να μπορέσει να ανθοφορήσει και να καρποφορήσει χρειάζεται την περιρρέουσα ατμόσσφαιρά του, την ενθάρρυνηση και τη θαλπωρή. Μια συνομιλία, ανάμεσα σε ανθρώπους που έχουν κάτι να πουν και που κατέχουν τον τρόπο να το πού, δεν είναι μόνο μια μεγάλη αισθητική χαρά, είναι και μια πολυτιμη συγγυμνασία ψυχής και νου. Μέσα σε τέτοιες συγκεντρώσεις συμβαίνει πολλές φορές ιδέες που θα έμεναν αγέννητες να βρουν μορφή, εκφράσεις της τύχης να αποκτήσουν στερεότητα, ακόμη και έργα σπουδαια να κυοφορηθούν.