ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΚΑΙ ΤΠΕ – E΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ

Πηγή: ΑΡΧΕΙΑ ΙΕΠ

1.Αλγοριθμική και προγραμματισμός υπολογιστικών συστημάτων

1.1 Αλγοριθμική.

Οι μαθητές/-τριες είναι σε θέση να:

 διακρίνουν την έννοια της περιγραφής (ορισμός και δεδομένα) από την επίλυση ενός προβλήματος (αλγόριθμος)
 αποσυνθέτουν ένα πρόβλημα σε απλούστερα, τα οποία μπορούν να επιλυθούν με συγκεκριμένα βήματα, και χαράσσουν στρατηγικές επίλυσης
 γενικεύουν λύσεις σε κατηγορίες προβλημάτων
 χρησιμοποιούν μεταβλητές στους αλγορίθμους τους
 διατυπώνουν σύνθετες λογικές εκφράσεις (αξιοποιούν λογικούς τελεστές) και προβλέπουν το αποτέλεσμά τους
 επιλέγουν την κατάλληλη δομή ελέγχου στους αλγορίθμους που συντάσσουν
 συγκρίνουν εναλλακτικούς αλγορίθμους που έχουν αναπτυχθεί για το ίδιο πρόβλημα

Ενδεικτικές Δραστηριότητες

μελετούν ένα πρόβλημα (π.χ. κρυπτογράφηση κειμένου με τον αλγόριθμο του Καίσαρα). Αναλύουν και
χαράσσουν τα βήματα επίλυσης, υποβάλλουν ερωτήματα και σχεδιάζουν εναλλακτικά μονοπάτια,
προβληματίζονται για την αντιμετώπιση όλων των καταστάσεων και γενικεύουν τις λύσεις τους
 αναλύουν κάποιο πρόβλημα και εξετάζουν κριτήρια, όπως πόσες περιπτώσεις πρέπει να διερευνηθούν για την επίλυσή του, αν τα βήματα είναι γνωστά ή όχι κ.ά. Παρουσιάζουν τις λύσεις τους στην ολομέλεια και τις
συγκρίνουν με εκείνες των συμμαθητών/-τριών τους

1.2 Προγραμματισμός και προγραμματιστικά περιβάλλοντα.

Οι μαθητές/-τριες είναι σε θέση να:

αντιλαμβάνονται την αναγκαιότητα και τη χρησιμότητα των δομών επιλογής και επανάληψης στον προγραμματισμό
 διαμορφώνουν συντακτικά ορθές λογικές εκφράσεις στο προγραμματιστικό περιβάλλον
 αντιλαμβάνονται την αναγκαιότητα και τη χρησιμότητα των μεταβλητών στον προγραμματισμό
 εφαρμόζουν τεχνικές ελέγχου και διόρθωσης σφαλμάτων στα προγράμματα που δημιουργούν
 προγραμματίζουν την αλληλεπίδραση των οντοτήτων χρησιμοποιώντας μηχανισμούς, όπως ο
συντονισμός μέσω μηνυμάτων και ο συγχρονισμός
 περιγράφουν την έννοια της παράλληλης εκτέλεσης ενεργειών μέσα από απλά παραδείγματα
 αξιοποιούν υποπρογράμματα στα έργα τους για τη δημιουργία νέων εντολών
 αναγνωρίζουν τα χαρακτηριστικά και τα πλεονεκτήματα των υποπρογραμμάτων
 υιοθετούν τη χρήση υποπρογραμμάτων στα έργα τους ώστε να καθιστούν τα προγράμματά τους
πιο απλά, ευανάγνωστα και τροποποιήσιμα

Ενδεικτικές Δραστηριότητες

προγραμματίζουν σε περιβάλλοντα οπτικού προγραμματισμού με πλακίδια δημιουργώντας απλά εκπαιδευτικά παιχνίδια με θεματολογία που αντλείται από προσωπικά ενδιαφέροντα, τη σχολική και την κοινωνική ζωή ή/και το διαθεματικό πεδίο, π.χ. θαμπορούσαν να υλοποιήσουν εφαρμογές με λαβύρινθους ή
εκπαιδευτικά παιχνίδια διαβαθμισμένης δυσκολίας. Τα προγράμματα χρησιμοποιούν μεταβλητές(π.χ. για το σκορ) και παράλληλη εκτέλεση τμημάτων εντολών
 υλοποιούν απλά υποπρογράμματα και συζητούν για τα πλεονεκτήματα που προσφέρουν στον προγραμματισμό

1.3 Επίλυση προβλημάτων με προγραμματιστικά εργαλεία (ρομποτική και αυτοματισμοί).

Οι μαθητές/-τριες είναι σε θέση να:

 διαμορφώνουν ή προσαρμόζουν αυτοματισμούς στον φυσικό κόσμο ή σε περιβάλλον προσομοίωσης
αξιοποιώντας αισθητήρες
 προγραμματίζουν αυτόματα συστήματα (π.χ. συναγερμός) με έναν αισθητήρα με κίνηση στο πλαίσιο
απλών εκπαιδευτικών προγραμματιστικών έργων

Ενδεικτικές Δραστηριότητες

δημιουργούν και προγραμματίζουν απλές ρομποτικές κατασκευές χρησιμοποιώντας αυθεντικά προβλήματα και συγκεντρώνοντας δεδομένα από αισθητήρες (π.χ. θερμόμετρο αγρού, συναγερμός κ.ά.)

2. Υπολογιστικά συστήματα, Ψηφιακές συσκευές, Δίκτυα

2.1 Υπολογιστικά συστήματα και ψηφιακές συσκευές.

Οι μαθητές/-τριες είναι σε θέση να:

 ψηφιοποιούν δεδομένα χαρακτήρων κειμένου με τη βοήθεια δοθέντων βημάτων
 περιγράφουν τα βασικά στοιχεία της αρχιτεκτονικής υπολογιστικών συσκευών (π.χ. ΚΜΕ,
αποθηκευτικά μέσα, μονάδες εισόδουεξόδου κ.λπ.) και τον τρόπο λειτουργίας τους
 αναγνωρίζουν ότι η πρόσβαση σε υλικό και λογισμικό του υπολογιστικού συστήματος εξαρτάται από τα
δικαιώματα του χρήστη
 αναγνωρίζουν ότι μέσω του λειτουργικού συστήματος πιστοποιείται η διαβαθμισμένη πρόσβαση των χρηστών σε υλικό

Ενδεικτικές Δραστηριότητες

 μελετούν πιθανά σενάρια χρήσης υπολογιστικών συστημάτων (υπολογιστών, φορητών συσκευών κ.λπ.),
όπως για παράδειγμα χρήση για πλοήγηση στο Διαδίκτυο, τηλεκπαίδευση, εφαρμογές γραφείου, και περιγράφουν βασικά επιθυμητά χαρακτηριστικά με βάση επιλογές που μελετούν στο Διαδίκτυο. Συγκρίνουν και καταλήγουν σε γενικεύσεις
 συνδέουν τα βασικά μέρη ενός υπολογιστικού συστήματος χρησιμοποιώντας προσομοιώσεις αλλά και
φυσικές αναπαραστάσεις
 χρησιμοποιούν τον πίνακα ελέγχου για τη διαχείριση του υλικού του υπολογιστικού συστήματος και τα
δικαιώματα του λογαριασμού τους

2.2 Δίκτυα υπολογιστών και το Διαδίκτυο.

Οι μαθητές/-τριες είναι σε θέση να:

 αναγνωρίζουν τον ρόλο των εξυπηρετητών στη λειτουργία των δικτύων
 περιγράφουν με απλό τρόπο τη διαδικασία αποστολής/λήψης της πληροφορίας στα δίκτυα
 διακρίνουν τη διαφορά του τοπικού δικτύου με δίκτυα μεγαλύτερης γεωγραφικής εμβέλειας
 αναλύουν διευθύνσεις δικτυακών τόπων και ιστοσελίδων
 αναγνωρίζουν την αναγκαιότητα χρήσης πρόσθετων τρόπων αυθεντικοποίησης χρήστη σε εφαρμογές
και συσκευές που συνδέονται σε δίκτυα υπολογιστών
 κρίνουν την αξιοπιστία πηγών σχετικών με λογισμικό που επιθυμούν να εγκαταστήσουν

Ενδεικτικές Δραστηριότητες

περιγράφουν τον ρόλο του εξυπηρετητή στη μετάδοση δεδομένων (αρχείων και ιστοσελίδων στον παγκόσμιο ιστό) και στη λειτουργία τοπικών δικτύων και του Διαδικτύου
 κατηγοριοποιούν δίκτυα υπολογιστών με βάση τη γεωγραφική διασπορά
 περιγράφουν τα τμήματα και τις ιδιότητες των τμημάτων μίας διαδικτυακής διεύθυνσης στον παγκόσμιο
ιστό
 διακρίνουν πρόσθετα στοιχεία ασφαλείας σε διαδικτυακές ιστοσελίδες και συζητούν για τη σκοπιμότητά τους
 ελέγχουν με απλό τρόπο την αξιοπιστία και την εγκυρότητα πηγών μεταφόρτωσης λογισμικού

3. Δεδομένα και Ανάλυση δεδομένων

3.1 Συλλογή και διαχείριση δεδομένων.

Οι μαθητές/-τριες είναι σε θέση να:

 αναγνωρίζουν τις ιδιότητες αρχείων και φακέλων
 συγκεντρώνουν δεδομένα από ποικίλες πηγές με χρήση δικών τους εργαλείων ή από το Διαδίκτυο

Ενδεικτικές Δραστηριότητες

χρησιμοποιούν τον εξερευνητή των αρχείων ώστε να προβάλλουν τις βασικές ιδιότητες αρχείων και φακέλων (ημερομηνία δημιουργίας και τροποποίησης, μέγεθος, εφαρμογή επεξεργασίας, μόνο για ανάγνωση, κρυφά
αρχεία)

3.2 Μοντελοποίηση, συμπερασμός και λήψη αποφάσεων με βάση τα δεδομένα.

Οι μαθητές/-τριες είναι σε θέση να:

μορφοποιούν ένα υπολογιστικό φύλλο  εισάγουν απλές σχέσεις υπολογισμού σε ένα υπολογιστικόφύλλο
 χρησιμοποιούν τεχνικές αντιγραφής δεδομένων και μαθηματικών υπολογισμών σε ένα υπολογιστικό φύλλο
 επεξεργάζονται δεδομένα μευπολογιστικά φύλλα εκτελώντας απλές πράξεις και χρησιμοποιώντας
συναρτήσεις
 οπτικοποιούν δεδομένα με απλά γραφήματα χρησιμοποιώντας τα δεδομένα ενός υπολογιστικού
φύλλου
 αναγνωρίζουν ότι τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης «εκπαιδεύονται» με

Ενδεικτικές Δραστηριότητες

 διαχειρίζονται δεδομένα που έχουν καταχωρίσει σε μορφή πίνακα στο υπολογιστικό φύλλο, εισάγουν απλούς υπολογισμούς (π.χ. ποσοστά) και χρησιμοποιούν βασικές συναρτήσεις. Τέλος, μορφοποιούν τα δεδομένα του πίνακα
 δημιουργούν μικρής κλίμακας έρευνα σχετικά με τη διερεύνηση στάσεων και αντιλήψεων των μαθητών/-
τριών με θέματα της καθημερινής ζωής με τη χρήση έντυπων ερωτηματολογίων.
Κωδικοποιούν τις απαντήσεις στο υπολογιστικό φύλλο. Στη συνέχεια επεξεργάζονται τα δεδομένα και οπτικοποιούν με γραφήματα τα αποτελέσματα της έρευνας
 εντοπίζουν στοιχεία τεχνητής νοημοσύνης (και μηχανικής) σε καθημερινές εφαρμογές που
χρησιμοποιούν, όπως η μηχανή αναζήτησης, η αυτόματη μετάφραση, η αναγνώριση βιομετρικών
χαρακτηριστικών κ.λπ.
 πειραματίζονται με εκπαιδευτικές εφαρμογές ή προσομοιώσεις συστημάτων μηχανικής μάθησης για να
επιλύσουν προβλήματα, να αναγνωρίσουν μοτίβα ή/και να πάρουν αποφάσεις

4. Ψηφιακός γραμματισμός

4.1 Χρήση εφαρμογών, μέσων και υπηρεσιών.

Οι μαθητές/-τριες είναι σε θέση να:

χρησιμοποιούν τη γραμμή διευθύνσεων για μετάβαση σε δικτυακό τόπο
 εφαρμόζουν φίλτρα για τον καθορισμό του τύπου των αποτελεσμάτων μιας αναζήτησης
 αναγνωρίζουν τις ποικίλες ψηφιακές μορφές των αποτελεσμάτων μιας αναζήτησης
 αναφέρουν κριτήρια αξιολόγησης της εγκυρότητας/αξιοπιστίας πληροφοριών
 αξιοποιούν τις δυνατότητες χειρισμού αρχείων ενός λογισμικού
 αξιοποιούν σύνθετες δυνατότητες των προγραμμάτων παρουσίασης
 εντοπίζουν, συλλέγουν και επαναχρησιμοποιούν ψηφιακό περιεχόμενο ποικίλων μορφών και
το εντάσσουν σε πολυτροπικά κείμενα ή/και πολυμεσικά τεχνουργήματα

Ενδεικτικές Δραστηριότητες

 μεταβαίνουν σε επιλεγμένους δικτυακούς τόπους χρησιμοποιώντας τη διεύθυνσή τους
 εφαρμόζουν φίλτρα για τον καθορισμό του τύπου των αποτελεσμάτων μίας αναζήτησης, αναγνωρίζουν
τις ποικίλες ψηφιακές μορφές των αποτελεσμάτων μιας αναζήτησης (κείμενο, εικόνα, βίντεο κ.λπ.) και αξιολογούν τα αποτελέσματα ως προς την εγκυρότητα/αξιοπιστία τους αποθηκεύουν και ανακτούν
αρχεία αξιοποιώντας το αντίστοιχο μενού χειρισμού αρχείων. Εντοπίζουν ομοιότητες και διαφορές
χειρισμού αρχείων σε ποικίλα λογισμικά
 δημιουργούν μια παρουσίαση για επιλεγμένο θέμα και αξιοποιούν τις δυνατότητες για διαχείριση
διαφανειών, διάταξη διαφάνειας, εφέ κίνησης, εναλλαγή διαφανειών κ.λπ.
 δημιουργούν πολυτροπικό κείμενο ή πολυμεσικό τεχνούργημα (βίντεο ή σύνθετα κινούμενα σχέδια)
για επιλεγμένο θέμα συνδυάζοντας κατάλληλα πολυμεσικά στοιχεία με χρήση λογισμικού παρουσίασης ή άλλου λογισμικού

4.2 Μαθησιακή τεχνολογία και Τεχνολογικά βελτιωμένη εκπαίδευση.

Οι μαθητές/-τριες είναι σε θέση να:

αξιοποιούν προηγμένα χαρακτηριστικά ασύγχρονης τηλεκπαίδευσης
 χρησιμοποιούν ψηφιακές εκπαιδευτικές εγκυκλοπαίδειες και λεξικά
 επισκέπτονται ψηφιακά μουσεία
 διερευνούν προηγμένες εκπαιδευτικές υπηρεσίες του Πανελλήνιου Σχολικού Δικτύου

Ενδεικτικές Δραστηριότητες

υποβάλλουν ασκήσεις/εργασίες μέσω της εκπαιδευτικής πλατφόρμας
 μεταβαίνουν σε εκπαιδευτικές εγκυκλοπαίδειες (π.χ Βικιπαίδεια, Ανοιχτή
Βιβλιοθήκη) ή/και ψηφιακά λεξικά (π.χ. Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής, Βικιλεξικό) και χρησιμοποιούν τους
διαθέσιμους μηχανισμούς αναζήτησης πληροφοριών (π.χ. με επιλεγμένα λήμματα)
 πλοηγούνται σε συλλογές επιλεγμένων ψηφιακών μουσείων αξιοποιώντας τρισδιάστατη περιήγηση,
όπου διατίθεται
 χρησιμοποιούν την υπηρεσία Ηλεκτρονικών Περιοδικών/Εφημερίδων ή/και το Μαθητικό Διαδικτυακό Ραδιόφωνο

5. Ψηφιακές τεχνολογίες και Κοινωνία

5.1 Ψηφιακή πολιτειότητα.

Οι μαθητές/-τριες είναι σε θέση να:

αναγνωρίζουν τι είναι ψηφιακή υπογραφή και βασικές αρχές λειτουργίας
 ερμηνεύουν τι είναι ενεργητικό και παθητικό ψηφιακό αποτύπωμα (θετικό προφίλ, αναρτήσεις
σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης, διασπορά προσωπικών απόψεων, καταγγελίες)
 διακρίνουν τις κατηγορίες των ψευδών ειδήσεων εστιάζοντας στα ειδικά χαρακτηριστικά τους
 αναγνωρίζουν τις άδειες χρήσης μέσω του οργανισμού Creative Commons

Ενδεικτικές Δραστηριότητες

παρακολουθούν σχετικό βίντεο για τη δημιουργία της ψηφιακής υπογραφής και στη συνέχεια δημιουργούν έναν απλό εννοιολογικό χάρτη
 δημιουργούν ψηφιακό γράφημα με τη χρήση εργαλείων web 2.0 ή εφαρμογών γραφείου για το
ενεργητικό και παθητικό ψηφιακό αποτύπωμα. Ειδικότερα, τα θέματα με τα οποία μπορούν να ασχοληθούν είναι: α) θετικό προφίλ, β) αναρτήσεις σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης, γ) διασπορά ψευδών ειδήσεων, δ) προσωπικές απόψεις, καταγγελίες)
 χαρακτηρίζουν το ψηφιακό περιεχόμενο/τεχνούργημα/ ψηφιακό πόρο που δημιουργούν με άδειες
χρήσης του οργανισμού Creative Commons.

5.2 Επίδραση της πληροφορικής και των ψηφιακών τεχνολογιών στην κοινωνία και τον πολιτισμό.

Οι μαθητές/-τριες είναι σε θέση να:

προσδιορίζουν την έννοια της ρητορικής του μίσους που αναπτύσσεται στο Διαδίκτυο
 ορίζουν τις επιπτώσεις του ψηφιακού χάσματος και τις ανισότητες που δημιουργεί
 ερμηνεύουν την επίδραση του Διαδικτύου των Πραγμάτων στην ανθρώπινη δραστηριότητα

Ενδεικτικές Δραστηριότητες

αναζητούν διαφορετικού τύπου ιστοσελίδες με στόχο να εντοπίσουν λέξεις-κλειδιά και χαρακτηριστικά που αφορούν τη ρητορική του μίσους στο Διαδίκτυο με στόχο να αναπτύξουν σε ομάδες απλούς αλγόριθμους
εντοπισμού διαδικτυακής ρητορικής μίσους