Σημεία στίξης
| Συντακτικά τελεία άνω τελεία διπλή τελεία κόμμα παύλα διπλή παύλα παρενθέσεις αγκύλες |
Σχολιαστικά
|
ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΤΙΣ ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ
| Άνω τελεία (·) | Σημειώνεται για να δηλώσει: - το τέλος ημιπεριόδου Η ημιπερίοδος έχει μεν νοηματική αυτοτέλεια, όχι όμως και ολοκληρωμένο νόημα. Για να ολοκληρωθεί, είναι απαραίτητο και το τμήμα του λόγου που ακολουθεί. |
| Διπλή τελεία (:) | Χρησιμοποιείται για: - να εισαγάγει παράθεμα - να εισαγάγει κατάλογο στοιχείων - να εισαγάγει γνωμικό, παροιμία κ.τ.λ. - να συνδέσει προτάσεις από τις οποίες η δεύτερη επεξηγεί την πρώτη ή είναι αποτέλεσμα της πρώτης - να γίνει διάκριση μεταξύ θέματος και σχολίου σε κείμενα επιγραμματικού χαρακτήρα |
| Κόμμα (,) |
Είναι ίσως το συχνότερο σημείο στίξης και χρησιμοποιείται: - σε ασύνδετο σχήμα - στην αρχή και το τέλος παρενθετικής πρότασης - πριν και μετά την κλητική προσφώνηση - στην παράθεση και την επεξήγηση - στις δευτερεύουσες επιρρηματικές προτάσεις εκτός από τις ειδικές, τις ενδοιαστικές, τις πλάγιες ερωτηματικές και τις βουλητικές (όταν όμως αυτές χρησιμοποιούνται ως επεξηγήσεις, τότε το κόμμα μπορεί να σημειωθεί) |
| Ενωτικό (-) | Χρησιμοποιείται για να δηλώσει: - την εναλλαγή προσώπων στο διάλογο - το διάστημα μεταξύ δυο ορίων - την ένωση στοιχείων - τη διάζευξη |
| Διπλή παύλα (— —) | Χρησιμοποιείται για: - την οριοθέτηση παρενθετικών σχολίων Τα σχόλια αυτά είναι επεξηγηματικά ή συμπληρωματικά και θεωρούνται αρκετά χρήσιμα ώστε να συμπεριλαμβάνονται στα γραφόμενα. |
| Παρενθέσεις ( ) και Αγκύλες ([ ] { } < >) | Σημειώνονται για να συμπεριλάβουν: - παραπομπές - πηγές παραθεμάτων - επεξηγηματικά στοιχεία - σχόλιο που επεξηγεί ή συμπληρώνει αλλά είναι επουσιώδες
|
Η στίξη ως σχόλιο
| Θαυμαστικό (!)
|
δηλώνεται θαυμασμός / έκπληξη/ ειρωνεία / απορία/ αμφισβήτηση /αποφασιστικότητα/ ανησυχία κ.ά
Με την απλή συντακτική του χρήση το θαυμαστικό σημειώνεται: Όταν το θαυμαστικό βρίσκεται εντός παρενθέσεων στο εσωτερικό της πρότασης, δηλώνει έκπληξη σε σχέση με ένα από τα στοιχεία του μηνύματος.
|
| Ερωτηματικό (;)
|
Δηλώνει προβληματισμό / προτροπή /ειρωνεία / αμφισβήτηση της αξιοπιστίας μιας θέσης / αμφιβολία / διατύπωση ρητορικής ερώτησης /πρόθεση του γράφοντος να αφυπνίσει τον αναγνώστη
Όταν το ερωτηματικό βρίσκεται εντός παρενθέσεων στο εσωτερικό της πρότασης, δηλώνει αμφιβολία / αμφισβήτηση σε σχέση με ένα από τα στοιχεία του μηνύματος. |
| Αποσιωπητικά (…)
|
Δηλώνεται κάποιο υπονοούμενο το οποίο πρέπει να συμπεράνει ο αναγνώστης / συγκίνηση /ντροπή / δισταγμό /απειλή / προβληματισμό |
| Εισαγωγικά (« »)
|
Αυτούσια μεταφορά λόγων ενός άλλου προσώπου
Παράθεση ονομάτων, τίτλων κ.ά. Παράθεση διαλόγων Έμφαση Ειρωνεία |
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΧΡΗΣΗΣ ΣΗΜΕΙΩΝ ΣΤΙΞΗΣ
- ειρωνεία: Φαίνεται πως κανένας Γερμανός πολίτης δε γνώριζε την ύπαρξη στρατοπέδων συγκέντρωσης !
Σπουδαίος πολιτικός !!! - απορία: Τι παράξενη συμπεριφορά!
- αμφισβήτηση: Πιστεύεις κι εσύ τέτοια πράγματα!
- αποφασιστικότητα: Θέλω γράμματα! Αποκρίθηκε ο μικρός αυθόρμητα, μηχανικά, χωρίς να σκεφτεί τι έλεγε με το ίδιο πάντα αφαιρεμένο και παράξενο ύφος*.
- ειρωνεία: Τέτοια ανασφάλεια νιώθουμε πια ως εθνικό σύνολο;
- αμφισβήτηση της αξιοπιστίας μιας θέσης: Είναι παιχνίδι η ζωή;
- αμφιβολία: Ο κατάλληλος(;) άνθρωπος στην κατάλληλη θέση.
- διατύπωση ρητορικής ερώτησης: Δεν έχει πια αποδείξει η ζωή πώς η τεχνολογία έχει το πρόσωπο του Ιανού;
- πρόθεση του γράφοντος να αφυπνίσει τον αναγνώστη: Δεν είναι καιρός να συνειδητοποιήσουμε ότι η βλάβη στο φυσικό περιβάλλον είναι παράλληλα και ηθική βλάβη;
- ντροπή: Στην εποχή της κατανάλωσης, το μέτρο, κύρια φιλοσοφική αρχή των αρχαίων Ελλήνων, μας είναι πια ολωσδιόλου ξένο…τι να πει πια κανείς;
- δισταγμό: Η ατομική αντίσταση…ναι, να ηρωοποιείται, αλλά όχι να ιεροποιείται.