Δίκαιο - Δικαιοσύνη
Δίκαιο = 1. Ηθική αρχή σύμφωνα με την οποία αναγνωρίζεται και εξασφαλίζεται ίση μεταχείριση σε όλα τα μέλη της κοινωνίας και αποδίδεται στον καθένα το οφειλόμενο. 2. Δικαίωμα που πηγάζει από την έννοια του δικαίου 3. Σύνολο κανόνων που ρυθμίζουν με την ισχύ νόμου τις σχέσεις των μελών μιας κοινωνίας. Φυσικό δίκαιο: οι άγραφοι νόμοι που πηγάζουν από την ίδια φύση του ανθρώπου και από τους οποίους απορρέει το γραπτό δίκαιο. Γραπτό δίκαιο: οι νόμοι της πολιτείας. Δημόσιο δίκαιο: ρυθμίζει τις σχέσεις της πολιτείας με τα άτομα. Διεθνές δίκαιο: ρυθμίζει τις σχέσεις μεταξύ των κρατών. Ιδιωτικό δίκαιο: ρυθμίζει τις ανάγκες μεμονωμένων ατόμων. Εθιμικό δίκαιο: στηρίζεται σε έθιμα και συνήθειες που έχουν επικρατήσει.
Η ρύθμιση του δικαίου είναι υποχρεωτική και ετερόνομη: Δεν επαφίεται στην «αγαθή προαίρεση» δεν εκπορεύεται από την συνείδηση μας, αλλά από την κοινωνία.
Το δίκαιο ως έκφραση της συλλογικής θέλησης δεσμεύει την ατομική θέληση χωρίς ν’ αφήνει περιθώρια επιλογής.
Δικαιοσύνη = 1. Τήρηση των αρχών του δικαίου από τα μέλη μιας κοινωνίας, που εκφράζεται με την ίση και ορθή εφαρμογή των γραπτών νόμων και το σεβασμό των άγραφων. 2. Θεσμός της πολιτείας που έχει σκοπό την επιβολή των νόμων 3. Το σύνολο των δικαστικών αρχών.
Σωφρονιστικό σύστημα: Το σύνολο των επιστημονικών αρχών και μεθόδων αλλά και των κανόνων και ρυθμίσεων που θεσπίζει η πολιτεία για την ηθική βελτίωση και την κοινωνική αποκατάσταση των φυλακισμένων. Οι στόχοι του είναι: α) η συμμόρφωση του θύτη (απολογισμός, αυτοκριτική, αυτοέλεγχος, αυτοβελτίωση) και η κοινωνική του επανένταξη β) η κοινωνική άμυνα, η προστασία της κοινωνίας από την κατ’ εξακολούθηση επικίνδυνη δράση των παραβατών και ο παραδειγματισμός των υπολοίπων.
& Γραπτοί νόμοι
- Υπό την προϋπόθεση ότι είναι δίκαιοι, ασκούν ευεργετική επίδραση σε ατομικό και νομικό επίπεδο.
- Παρέχει ίσες ευκαιρίες ανάπτυξης (περιορισμός αδικιών και ανισοτήτων) σε όλους τους πολίτες συμβάλλοντας στην πνευματική, πολιτιστική και οικονομική πρόοδο.
- Κατοχυρώνει και προστατεύουν τα ανθρώπινα δικαιώματα.
- Αποτρέπουν την αυτοδικία και την επιβολή της θέλησης των ισχυρών
- Συντελούν στην ηθική ωρίμαση του ανθρώπου και κυρίως καλλιεργούν την υπευθυνότητα, αφού του προβάλλει την έννοια του ορθού, του επιτρεπτού.
- Ενισχύει την κοινωνική συνείδηση και τις άλλες κοινωνικές αρετές, αφού ο άνθρωπος αντιλαμβάνεται ότι ανήκει σε ένα σύνολο με δικαιώματα και υποχρεώσεις.
- Περιορίζουν φαινόμενα νοσηρότητας, αφού επιλύουν διαφορές, συμβάλλοντας στην κοινωνική ομαλότητα.
- Εδραιώνουν τη δημοκρατία, αφού επιτρέπουν την ελεύθερη εκδήλωση των δυνατοτήτων του ανθρώπου και τη συμμετοχή στα κοινά στο πλαίσιο της ευγένειας και της τάξης
& Προβλήματα σχετικά με τη δικαιοσύνη
- Διατήρηση αναχρονιστικών νόμων
- Νόμοι που με «φωτογραφικές» διατάξεις εξυπηρετούν τα συμφέροντα ισχυρών οικονομικών ή πολιτικών παραγόντων
- Θέσπιση άδικων νόμων λόγω του κομματισμού ή του φόβου για το πολιτικό κόστος
- Έξαρση παρανομίας, αδυναμίας ελέγχου
- Ασυνειδησία μιας μερίδας δημοσίων λειτουργών
- Προχειρότητα και έλλειψη χρημάτων που οδηγεί σε μη εφαρμογή των νόμων
- Η δικαστική εξουσία δεν επιτελεί πάντα σωστά το ρόλο της, καταλήγοντας σε άδικες αποφάσεις.
- Η διαδικασία έκδοσης της απόφασης είναι εξαιρετικά χρονοβόρα
- Οι πολίτες έχουν έλλειμματική κοινωνική και ηθική αγωγή, επιθυμούν να εξυπηρετούν προσωπικά τους συμφέροντα και να κερδοσκοπού, αισθάνονται αδικημένοι ή περιθωριοποιημένοι.
& Προϋποθέσεις ευνομίας
- Πολιτεία: Δημοκρατική οργάνωση των κοινωνιών, αφού αυτή εγγυάται την ισονομία, πολιτικοί με ήθος που δεν υπολογίζουν το πολιτικό κόστος, θέσπιση δίκαιων νόμων, διάκριση τριών εξουσιών.
- Δικαστική εξουσία: Ηθική συνείδηση των δημόσιων λειτουργών, δίκαιοι και αδέκαστοι δικαστικοί λειτουργοί.
- Πολίτες: Άσκηση πίεσης στις κυβερνήσεις για τη θέσπιση δίκαιων νόμων, ευαισθητοποιημένοι κοινωνία πολιτών, πολίτες πεπαιδευμένοι, με δημοκρατική αγωγή που προκρίνουν το συλλογικό έναντι του ατομικού συμφέροντος.
& «Άκρα δικαιοσύνη»
Κατά τον Κικέρωνα ισοδυναμεί με ύψιστη αδικία. Όταν γίνεται προσπάθεια να απονεμηθεί δικαιοσύνη χωρίς επιείκεια, με ψυχρή εφαρμογή «του γράμματος του νόμου», αποσύνδεση από τα κινητρα και τις συνθήκες τέλεσης της πράξης, καταλήγει να είναι ψυχρή επιβολή εξοντωτικών ποινών και όχι ύψιστη αρετή και λειτουργία απονομής τους προσήκοντος.
& Η ΠΟΙΝΗ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ
Στόχοι
- Συνετισμός του μαθητή – παραβάτη
- Μύηση στο νόημα της ελευθερίας (οριοθετημένη ελευθερία)
- Εθισμός στην ιδέα της πειθαρχίας και του σεβασμού
- Δημιουργία υπεύθυνων μελών της κοινωνίας
- Καλλιέργεια της ιδέας της απονομής της δικαιοσύνης
- Ενίσχυση της αυτοκριτικής και της αυτογνωσίας
- Παραδειγματισμός και αποτροπή των παραβάσεων
& Θανατική ποινή
Στην αναζήτηση τρόπων προστασίας από το έγκλημα θεωρήθηκε ως ένα τρόπος αποτροπής των επίδοξων εγκληματιών και προστασίας της κοινωνίας από το έγκλημα. Σαφέστατα, η επιβολή της αφορά μόνο στις περιπτώσεις αποτρόπαιων, ειδεχθών εγκλημάτων που προκαλούν το κοινό αίσθημα. Το ζήτημα της θ.π. εγείρει πολλά ερωτηματικά και δημιουργεί κοινωνικό προβληματισμό. Οι απόψεις για τη θέσπιση ή κατάργησή της διίστανται. Η κατάργησή της, ωστόσο, από τη συντριπτική πλειοψηφία των ανεπτυγμένων και δημοκρατικών κρατών αποτελεί ένα ηχηρό αντίλογο στους εναπομείναντες υποστηρικτές της.
Είναι σίγουρο πως η συνεπής εφαρμογή του δικαίου είναι απαραίτητη πριν αποφασίσει οποιαδήποτε κοινωνία να θεσπίσει τη θανατική ποινή