Συνοπτικά     Προφίλ      Χώρα     Άνθρωποι     Ζώα και φυτά    Οικονομία      Ιστορία και Πολιτική    Χαρακτηριστικά     Καθημερινή ζωή    Παιδιά και σχολείο   Ενότητα     Φαγητά

Η αρχαιότητα και η άφιξη των Σλάβων

Οι φυλές των Ιλλυριών (οι Ιλλύριοι ήταν ένα αρχαίος λαός που κατοικούσε κυρίως στην περιοχή των Βαλκανίων, σε μια περιοχή που καλύπτει σημερινές χώρες όπως η Αλβανία, η Κροατία, η Βόρεια Μακεδονία και μέρος του Μαυροβουνίου. Οι Ιλλύριοι είχαν τη δική τους γλώσσα, η οποία ωστόσο δεν έχει διασωθεί σε γραπτή μορφή. Η γνώση για τους Ιλλυρίους προέρχεται κυρίως από τις αρχαίες γραφές, τα έργα των ιστορικών και τις αναφορές στην αρχαία λογοτεχνία) κατέλαβαν για πρώτη φορά το έδαφος της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, καθώς και άλλων βαλκανικών κρατών, την πρώτη χιλιετία π.Χ. Αργότερα, άλλοι λαοί όπως οι Κέλτες (ένα αρχαίο φυλετικό σύνολο που ζούσε κυρίως στην κεντρική και δυτική Ευρώπη κατά την προϊστορική και την αρχαία περίοδο) , οι Έλληνες και οι Ρωμαίοι έφτασαν στην περιοχή. Όταν η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία διαιρέθηκε, η περιοχή της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης ανήκε αρχικά στη Δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και στη συνέχεια στη μετέπειτα Βυζαντινή Αυτοκρατορία (Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία).

Σλαβικές φυλές έφτασαν στην περιοχή τον 6ο αιώνα. Σύμφωνα με τον πολιτισμό και τη γλώσσα τους, θεωρούνται οι πρόγονοι των περισσότερων κατοίκων των Βαλκανίων. Οι φυλές αυτές κυβέρνησαν επανειλημμένα τμήματα της περιοχής των Βαλκανίων και ίδρυσαν ηγεμονίες. Κυβέρνησαν μέχρι την κατάκτηση της περιοχής από τους Βυζαντινούς.

Πριγκιπάτο της Βοσνίας και οθωμανική κατάκτηση

Το πριγκιπάτο της Βοσνίας προέκυψε τον 12ο αιώνα μ.Χ.. Οι Ούγγροι, οι Βυζαντινοί και οι σλαβικές φυλές των Κροατών και των Σέρβων προσπάθησαν επανειλημμένα να αποκτήσουν επιρροή. Τον 14ο αιώνα μ.Χ., το πριγκιπάτο της Βοσνίας άκμασε και είχε γίνει βασίλειο.

Το 1448 μ.Χ., η περιοχή Hum, γνωστή και ως Ερζεγοβίνη, κατακτήθηκε από τους Οθωμανούς μαζί με τη Βοσνία και ενώθηκε για να σχηματίσει την επαρχία Pashalik. Αυτή ήταν η πρώτη φορά που τα δύο εδάφη ενώθηκαν.

Από τότε, οι Οθωμανοί κυβέρνησαν την περιοχή για περίπου 400 χρόνια και διέδωσαν τον πολιτισμό τους. Ως αποτέλεσμα, πολλοί άνθρωποι προσηλυτίστηκαν στο Ισλάμ εκείνη την εποχή και ο αρχικός πληθυσμός της Βοσνίας, οι Βόσνιοι, είναι επίσης κατά κύριο λόγο ισλαμικός.

Το τέλος της οθωμανικής κυριαρχίας

Κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα, πολλά βαλκανικά κράτη απέκτησαν την ανεξαρτησία τους. Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη, ωστόσο, παρέμεινε μέρος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, παρά το γεγονός ότι πολεμήθηκε από χριστιανούς.

Όταν η Οθωμανική Αυτοκρατορία άρχισε να καταρρέει, η Βοσνία-Ερζεγοβίνη ενσωματώθηκε στη διοικητική επικράτεια της Αυστροουγγαρίας στο Συνέδριο του Βερολίνου το 1878. Η κατάσταση κλιμακώθηκε με τη δολοφονία στο Σεράγεβο, κατά την οποία ο Αυστριακός διάδοχος του θρόνου, Αρχιδούκας Φραγκίσκος Φερδινάνδος, έπεσε θύμα απόπειρας δολοφονίας.

Η δολοφονία πραγματοποιήθηκε από Σέρβο. Μια μυστική οργάνωση στο Βασίλειο της Σερβίας ήθελε να απελευθερώσει τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη από την Αυστροουγγαρία και να την ενώσει με τη Σερβία και το Μαυροβούνιο. Ως εκ τούτου, ο Αυστριακός διάδοχος του θρόνου δολοφονήθηκε. Η Αυστροουγγαρία κήρυξε τότε πόλεμο στη Σερβία, γεγονός που με τη σειρά του πυροδότησε τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, η ήττα των Γερμανών και της Αυστροουγγαρίας γινόταν όλο και πιο εμφανής. Ακόμη και τότε, υπήρχαν όλο και περισσότερες σκέψεις για την ίδρυση ενός νοτιοσλαβικού κράτους.

Το Βασίλειο της Γιουγκοσλαβίας

Το "Βασίλειο των Σέρβων, Κροατών και Σλοβένων" ιδρύθηκε την 1η Δεκεμβρίου 1918. Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη αποτέλεσε συστατική δημοκρατία αυτού του κράτους, αν και είχε μικρή επιρροή στην κυβέρνηση. Οι έξι συνιστώσες δημοκρατίες ήταν η Σλοβενία, η Κροατία, η Βοσνία-Ερζεγοβίνη, το Μαυροβούνιο, η ΠΓΔΜ και η Σερβία με τις αυτόνομες επαρχίες του Κοσσυφοπεδίου και της Βοϊβοντίνα.

Τότε όπως και τώρα, οι τρεις μεγάλες ομάδες στο έδαφος της Βοσνίας ήταν οι Βόσνιοι (μουσουλμάνοι Βόσνιοι), οι Σέρβοι (ορθόδοξοι χριστιανοί) και οι Κροάτες (ρωμαιοκαθολικοί). Υπήρχαν πάντα εντάσεις μεταξύ αυτών των ομάδων για διάφορους λόγους.

Το 1929, το βασίλειο μετονομάστηκε σε Γιουγκοσλαβία. Αυτό μεταφράζεται ως "Νότια Σλαβία". Η χώρα αναδιοργανώθηκε και χωρίστηκε σε εννέα συνομοσπονδίες.

Βοσνία-Ερζεγοβίνη κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου

Τον Απρίλιο του 1941, τα γερμανικά στρατεύματα εισέβαλαν στο γιουγκοσλαβικό έδαφος. Εγκατέστησαν ένα καθεστώς τρόμου στη Σερβία. Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη και η Κροατία, από την άλλη πλευρά, ανακήρυξαν την ανεξαρτησία τους. Ωστόσο, η Βοσνία-Ερζεγοβίνη σύντομα κυβερνήθηκε από τον Κροάτη φασίστα Άντε Πάβελιτς. Αυτός έβαλε τους Σέρβους που ζούσαν στην Κροατία και τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη να διώκονται και να καταπιέζουν και να δολοφονούν πολιτικούς αντιπάλους και ανθρώπους άλλων θρησκειών. Οι κομμουνιστές και οι Εβραίοι ήταν επίσης μεταξύ των θυμάτων του. Οι παραδοσιακά μουσουλμάνοι Βόσνιοι καταπιέστηκαν επίσης και εξαναγκάστηκαν να ασπαστούν την καθολική πίστη.

Οι τρομερές συνθήκες στη χώρα οδήγησαν σε αυξανόμενη αντίσταση. Ιδιαίτερα οι κομμουνιστικές ομάδες κέρδισαν δημοτικότητα και στράφηκαν κατά των φασιστών και εθνικιστών ηγετών. Ο κομμουνιστής αντιστασιακός Josip Broz Tito ηγήθηκε στρατευμάτων εναντίον του κροατικού στρατού.

Όταν τελείωσε ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος, ο Τίτο ίδρυσε τον Δεκέμβριο του 1945 την κομμουνιστική Λαϊκή Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας, η οποία περιλάμβανε και τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη. Στο εσωτερικό της χώρας

Εντάσεις στη Γιουγκοσλαβία

Οι συνθήκες στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη βελτιώθηκαν σιγά-σιγά μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Οικονομικά και κοινωνικά, οι άνθρωποι ήταν σε καλύτερη κατάσταση. Δυστυχώς, όμως, αυτή η κατάσταση δεν κράτησε για πολύ. Ήδη από τη δεκαετία του 1970, η οικονομική ανάπτυξη μειώθηκε και πολλοί άνθρωποι έχασαν τις δουλειές τους. Λόγω της επιδείνωσης των συνθηκών, ορισμένοι εγκατέλειψαν τη χώρα.

Όσο χειρότερη γινόταν η κατάσταση στη χώρα, τόσο περισσότερο οι διάφορες εθνοτικές ομάδες στη Γιουγκοσλαβία κατηγορούσαν η μία την άλλη. Ως αποτέλεσμα, οι εθνικιστικές ομάδες έγιναν όλο και πιο δημοφιλείς. Η κατάσταση κλιμακώθηκε με τον θάνατο του ηγέτη Josip Broz Tito τον Μάιο του 1980. Μέχρι τότε είχε προσπαθήσει να ενώσει τη χώρα όσο καλύτερα μπορούσε. Ωστόσο, ο θάνατός του διέλυσε επίσης τη γιουγκοσλαβική εθνική ταυτότητα και ενότητα, η οποία ήταν πάντα μάλλον εύθραυστη.

Διακήρυξη της ανεξαρτησίας

Μετά το θάνατο του Τίτο, οι συνθήκες στη χώρα επιδεινώθηκαν και η προβληματική οικονομική κατάσταση οδήγησε σε αυξανόμενη δυσαρέσκεια του πληθυσμού. Η νέα κυβέρνηση κατέστειλε βίαια όλα τα δημοκρατικά κινήματα, όπως η φοιτητική εξέγερση στο Κοσσυφοπέδιο το 1981, και οι εθνικιστές έλαβαν μεγαλύτερη υποστήριξη από τον πληθυσμό.

Το 1987, ο Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς διορίστηκε πρόεδρος του Κομμουνιστικού Κόμματος της Σερβίας. Άρχισε αμέσως να επεκτείνει την υπεροχή των Σέρβων, αν και αυτό αντιμετωπίστηκε επικριτικά από τις άλλες δημοκρατίες.

Όταν το 1990 διεξήχθησαν ελεύθερες εκλογές, στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη αποκρυσταλλώθηκαν τρία κόμματα, καθένα από τα οποία εκπροσωπούσε κυρίως μία εθνοτική ομάδα. Υπήρχε ένα κόμμα για τους Βόσνιους, ένα για τους Σέρβους και ένα για τους Κροάτες. Η νέα κυβέρνηση διεξήγαγε έρευνα για το αν θα παραμείνει στη Γιουγκοσλαβία. Οι Κροάτες και οι Βόσνιοι τάχθηκαν υπέρ της αποχώρησης, ενώ οι Σέρβοι απείχαν. Η ανεξαρτησία ανακηρύχθηκε στις 3 Μαρτίου 1992.

Ο πόλεμος της Βοσνίας (1992-1995)

Οι Σέρβοι στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη ήταν αντίθετοι με την έξοδο από τη Γιουγκοσλαβία και ίδρυσαν το δικό τους κράτος ανεξάρτητα από την υπόλοιπη κυβέρνηση. Με την υποστήριξη του γιουγκοσλαβικού στρατού (ο οποίος επίσης ήθελε να αποτρέψει την αποχώρηση της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης), ανέλαβαν δράση εναντίον των Κροατών και των Βόσνιων, προκειμένου να διατηρήσουν την εξουσία στη χώρα και να επανενταχθούν στη Γιουγκοσλαβία.

Μέχρι τον Μάιο του 1992, η στρατιωτική τους δύναμη είχε ήδη θέσει υπό τον έλεγχό τους τα δύο τρίτα της χώρας. Επιπλέον, ο συνασπισμός των Κροατών και των Βόσνιων διαλύθηκε επίσης, καθώς τα δύο κόμματα ήρθαν σε ρήξη. Ο εμφύλιος πόλεμος λάμβανε πλέον χώρα και μεταξύ των τριών εθνοτικών ομάδων, με τους μουσουλμάνους Βόσνιους να είναι οι χειρότερα εξοπλισμένοι.

Τα Ηνωμένα Έθνη προσπάθησαν να διευθετήσουν τη σύγκρουση και ήθελαν να χωρίσουν τη χώρα σε τρία ανεξάρτητα εδάφη. Ωστόσο, οι Σέρβοι διεκδικούσαν τουλάχιστον τη μισή χώρα. Παρά τις προσπάθειες και τις ζώνες προστασίας, οι μάχες και οι επιθέσεις συνεχίστηκαν, με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους πάνω από δύο εκατομμύρια άνθρωποι μέχρι το τέλος του πολέμου.

Η σφαγή της Σρεμπρένιτσα

Εγκλήματα πολέμου όπως η γενοκτονία στη Σρεμπρένιτσα τον Ιούλιο του 1995 είναι χαρακτηριστικά της σκληρής "εθνοκάθαρσης" στον πόλεμο της Βοσνίας. Αυτός είναι ο όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει τη σκληρή δολοφονία ανθρώπων λόγω της εθνικότητάς τους. Πολλοί Βόσνιοι μουσουλμάνοι κατέφυγαν από τις συγκρούσεις σε τόπους καταφυγής όπως η Σρεμπρένιτσα.

Ωστόσο, η πόλη δεν ήταν επαρκώς προστατευμένη και σύντομα καταλήφθηκε από τα σερβικά στρατεύματα, τα οποία δολοφόνησαν περισσότερους από 7.000 ανθρώπους, κυρίως Βόσνιους. Μέχρι σήμερα, δεν έχουν προσαχθεί στη δικαιοσύνη όλοι οι υπεύθυνοι. Η σφαγή της Σρεμπρένιτσα συμβολίζει έτσι και το κλείσιμο των ματιών της διεθνούς κοινότητας σε εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.

Ωστόσο, στις 19 Ιουλίου 2019, το Ανώτατο Δικαστήριο της Ολλανδίας επιβεβαίωσε απόφαση σύμφωνα με την οποία οι Κάτω Χώρες ήταν εν μέρει υπεύθυνες για τον θάνατο 350 μουσουλμάνων ανδρών τον Ιούλιο του 1995.

Συμφωνία

Μόλις το 1993 πραγματοποιήθηκαν συνομιλίες τον Σεπτέμβριο μεταξύ του ηγέτη των Κροατών και του ηγέτη των Σέρβων, οι οποίοι υπέγραψαν συμφωνία κατάπαυσης του πυρός την επόμενη άνοιξη. Η νεοσύστατη "Βοσνιακό-Κροατική Ομοσπονδία" έλαβε τα δύο τρίτα της χώρας. Ωστόσο, οι επιθέσεις συνεχίστηκαν αμείωτες.

Μετά από μαζικές στρατιωτικές επιχειρήσεις, οι ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις και η Συμφωνία του Ντέιτον επιτεύχθηκαν τελικά τον Δεκέμβριο του 1995. Οι τρεις εκπρόσωποι των εθνοτικών ομάδων - ο Slobodan Milošević (Σερβία), ο Franjo Tudjman (Κροατία) και ο Alija Izetbegovic (Βοσνία) - συμφώνησαν σε έναν συμβιβασμό σύμφωνα με τον οποίο η χώρα θα υπήρχε ως ενιαία Βοσνία-Ερζεγοβίνη, αλλά θα δημιουργούνταν τόσο μια σερβική όσο και μια βοσνιακό-κροατική υποπεριοχή εντός της χώρας. Κάθε εθνοτική ομάδα θα εκπροσωπούνταν ισότιμα στην κυβέρνηση.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Οικοδόμηση της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης

Στα χρόνια που ακολούθησαν τη συμφωνία, διεξήχθησαν εκλογές, εισήχθη κοινό νόμισμα και δημιουργήθηκε κοινός οικονομικός χώρος. Η ανοικοδόμηση της χώρας δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί και ορισμένοι εγκληματίες πολέμου δεν έχουν ποτέ οδηγηθεί στη δικαιοσύνη. Παρ' όλα αυτά, εκτός από τις περιστασιακές εντάσεις, η χώρα είναι σήμερα ειρηνική.
Τον Zoran Tegeltija διαδέχθηκε στην ηγεσία της κυβέρνησης η Borjana Krišto το 2023.

Στις 5 Δεκεμβρίου 2019, το κοινοβούλιο έδωσε ψήφο εμπιστοσύνης στη νέα κυβέρνηση υπό τον Zoran Tegeltija. Είναι μέλος του SNSD, του ισχυρότερου σερβικού κόμματος στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, από το 1998.

Τον διαδέχθηκε η Borjana Krišto ως η πρώτη γυναίκα πρωθυπουργός της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης. Εξελέγη από το κοινοβούλιο στις 28 Δεκεμβρίου 2022 και ανέλαβε καθήκοντα επικεφαλής της κυβέρνησης της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης τον Ιανουάριο του 2023.