Συνοπτικά     Προφίλ      Χώρα     Άνθρωποι    Ζώα και φυτά     Οικονομία      Ιστορία και πολιτική      Καθημερινότητα        Φαγητά        Παιδιά και σχολείο    Χαρακτηριστικά     Γιορτές

Το Μαυροβούνιο υπό τους Ρωμαίους και τους Βυζαντινούς

Αρχαιολογικά ευρήματα υποδηλώνουν την ύπαρξη αρχαίων ανθρώπινων οικισμών, είναι παλαιότερα από 180.000 χρόνια! Η πρώτη μας αξιόπιστη ματιά στην εθνοτική σύνθεση αυτών των πρώτων κατοίκων του Μαυροβουνίου χρονολογείται στην Πρώιμη Εποχή του Χαλκού (2000-1500 π.Χ.). Χάρη στους αρχαιολογικούς θησαυρούς, μάθαμε ότι οι Ιλλυριοί (φυλή από το δυτικό μέρος της σημερινής βαλκανικής χερσονήσου), ζούσαν εδώ. την πρώιμη Εποχή του Σιδήρου (1000-500 π.Χ.), οι Ιλλυριοί είχαν συναρμολογήσει ένα φυλετικό δίκτυο που τελικά εξελίχθηκε σε ένα ολοκληρωμένο κράτος στο Μαυροβούνιο.

Από τον 3ο αιώνα π.Χ., εκτοπίστηκαν από τους Ρωμαίους, οι οποίοι κατέκτησαν την περιοχή. Όταν η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία χωρίστηκε σε Δυτική και Ανατολική Ρώμη προς το τέλος του 4ου αιώνα, το Μαυροβούνιο ανήκε στην Ανατολική Ρωμαϊκή ή Βυζαντινή Αυτοκρατορία.

Στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία αναπτύχθηκε μια ξεχωριστή εκκλησία, η οποία είναι ακόμη και σήμερα πολύ διαδεδομένη στα πρώην εδάφη αυτής της αυτοκρατορίας: η Ορθόδοξη Εκκλησία. Τον 6ο και 7ο αιώνα, σλαβικές φυλές μετανάστευσαν στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία και προσαρμόστηκαν στον πολιτισμό που επικρατούσε εκεί. Πρόκειται για τους Σέρβους, τους Κροάτες και τους Σλοβένους. Ο βυζαντινός αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Πορφυρογέννητος ονόμασε τους προγόνους του Μαυροβουνίου "Docleans", αποκαλύπτοντας ότι πήραν το κομψό τους παρατσούκλι επειδή ζούσαν γύρω από τη ρωμαϊκή πόλη Doclea.

Το 1042 το Μαυροβούνιο αγωνίστηκε για την ανεξαρτησία του και στέφθηκε βασίλειο το 1077, αποτελώντας ένα από τα πρώτα ανεξάρτητα κράτη των Βαλκανίων. Η Doclea μετανομάστηκε σε Zeta, το οποίο μεταφράζεται στα παλαιά σλαβικά ως "θεριστές". Αλλά δεν ήταν όλα ομαλά: αφού οι ηγεμόνες της πρώτης δυναστείας Vojisavljevic έχασαν την εξουσία αυτήν την ανέλαβε η Σερβία για δύο ολόκληρους αιώνες. Όταν έφτασε ο 14ος αιώνας, οι δυναστείες Balsic και Crnojevic πήραν τη Ζέτα υπό την προστασία τους και τη μετέτρεψαν σε ανεξάρτητο φεουδαρχικό κράτος, επεκτείνοντας την επικράτειά της σιγά-σιγά.

Μαύρος Ιβάν

Στον αγώνα κατά των Οθωμανών τον 15ο αιώνα, ένας ηγεμόνας από τη δυναστεία Κρνόγεβιτς έγινε μια ηρωική μορφή: ο Ιβάν Κρνόγεβιτς, γνωστός και ως Μαύρος Ιβάν από τους Μαυροβούνιους. Τον διαδέχτηκε ο γιος του  Djuradj Crnojevic, ο οποίος μπορεί να είχε μια σύντομη θητεία ως ηγεμόνας, αλλά σίγουρα άφησε μια μόνιμη εντύπωση. Υπό την επίβλεψή του, το 1493, τα Βαλκάνια απέκτησαν την πρώτη τους τυπογραφική μηχανή!

Δυστυχώς, η τύχη του Μαυροβουνίου τελείωσε το 1496, όταν οι Οθωμανοί το κατέκτησαν τελικά.Αλλά κατάφερε να διατηρεί σημαντικό βαθμό αυτονομίας από την Οθωμανική Αυτοκρατορία.Η γεωγραφική απομόνωση και το ορεινό ανάγλυφό του, ήταν οι δύο κύριες αιτίες. Οι προεστοί που εκλέγονταν από τους ίδιους ρύθμιζαν θέματα κληρονομιών και δικαιοσύνης στο Μαυροβούνιο.

Στην διάρκεια του 18ου αιώνα θα προσεγγίσει ευρωπαϊκές δυνάμεις όπως την Αυστρία και τη Ρωσία. Το 1788 με 1791 στα πλαίσια του Αυστροτουρκικού πολέμου λαμβάνει το μέρος της Αυστρίας.

Το 1796 κερδίζουν τους Τούρκους και κατορθώνουν να επεκτείνουν τα σύνορά τους βορειοανατολικά και βόρεια. Η νίκη αυτή σήμανε το τέλος της τουρκικής επικυριαρχίας στο Μαυροβούνιο και το 1799 αναγνωρίστηκε η ανεξαρτησία του από την Οθωμανική Πύλη τ . Ο αναβαθμισμένος ρόλος του Μαυροβουνίου στις εξελίξεις της εποχής αποτυπώνεται στην εμπλοκή του στους Ναπολεόντειους Πολέμους παίρνοντας το μέρος των Άγγλων και των Ρώσων κατά των Γάλλων.

Η καμπή στην τύχη του Μαυροβουνίου ήρθε όταν η Σερβία κήρυξε τον πόλεμο στην Οθωμανική Αυτοκρατορία το 1876. Το Μαυροβούνιο, υπό τον πρίγκιπα Νίκολα Πέτροβιτς (Νικόλαος Α΄), προσχώρησε αμέσως στη Σερβία και στη Ρωσία τον επόμενο χρόνο. Αν και τα εδαφικά κέρδη που απονεμήθηκαν στο Μαυροβούνιο με την αρχική Συνθήκη του Αγίου Στεφάνου μειώθηκαν στο Συνέδριο του Βερολίνου το 1878, το κράτος ουσιαστικά διπλασιάστηκε σε έκταση και για πρώτη φορά τα σύνορά του καθορίστηκαν, έστω και αόριστα, σε διεθνή συνθήκη. Το πιο σημαντικό είναι ότι το Μαυροβούνιο εξασφάλισε ζωτικής σημασίας πρόσβαση στη θάλασσα στο Antivari (σημερινό Bar) και στο Dulcigno (Ulcinj).

Το πρώτο γιουγκοσλαβικό κράτος

Ο 20ός αιώνας ήταν δύσκολος για το Μαυροβούνιο, καθώς έχασε την ανεξαρτησία του και εξαφανίστηκε από τον πολιτικό χάρτη της Ευρώπης.

Στην κατεχόμενη από την Αυστροουγγαρία Βοσνία-Ερζεγοβίνη, τη γειτονική χώρα του Μαυροβουνίου, η δολοφονία στο Σεράγεβο το 1914 πυροδότησε τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Η επακόλουθη κήρυξη πολέμου των Αψβούργων στους Σέρβους έθεσε τις βάσεις για τη δημιουργία του πρώτου γιουγκοσλαβικού κράτους. Το 1918, οι Κροάτες και οι Σλοβένοι, οι οποίοι προηγουμένως είχαν υποταχθεί από τους Αψβούργους, ένωσαν τις δυνάμεις τους με τη Σερβία και ίδρυσαν το Γιουγκοσλαβικό Βασίλειο των Σέρβων, Κροατών και Σλοβένων.

Το Μαυροβούνιο συμπεριλήφθηκε επίσης, αν και δεν εμφανιζόταν στο όνομα. Παρά τις εσωτερικές διαμάχες, το 1921 υιοθετήθηκε ξεχωριστό σύνταγμα. Ωστόσο, οι διάφορες εθνότητες του κράτους βρίσκονταν πάντα σε αντιπαράθεση μεταξύ τους και είχαν πολύ διαφορετικούς στόχους και συμφέροντα. Προκειμένου να διατηρηθεί ο έλεγχος, στο Βασίλειο της Γιουγκοσλαβίας ανακηρύχθηκε βασιλική δικτατορία. Στη συνέχεια, η χώρα μετονομάστηκε σε Βασίλειο της Γιουγκοσλαβίας το 1929.

Γιουγκοσλαβία και εθνικοσοσιαλισμός

Ένα σύμφωνο φιλίας μεταξύ του βασιλιά της Γιουγκοσλαβίας και του Χίτλερ προκάλεσε πολυάριθμες διαμαρτυρίες στη χώρα. Το 1941 έγινε στρατιωτικό πραξικόπημα και ο βασιλιάς καθαιρέθηκε. Η νέα κυβέρνηση επιδίωξε την εγγύτητα με τη Ρωσία και την Αγγλία, τους αντιπάλους του Χίτλερ. Ως εκ τούτου, ο Χίτλερ διέταξε επίθεση στη Γιουγκοσλαβία και βομβάρδισε τη χώρα. Επιπλέον, τα ναζιστικά στρατεύματα εισέβαλαν στη Γιουγκοσλαβία και η στρατιωτικά υποδεέστερη χώρα αναγκάστηκε να παραδοθεί το 1941.

Από τότε, ο γιουγκοσλαβικός πληθυσμός καταπιεζόταν και κακομεταχειριζόταν από τα στρατεύματα του Χίτλερ και τους συμμάχους του. Το κομμουνιστικό κόμμα κάλεσε τους ένοπλους μαχητές (παρτιζάνους) που ήταν ανεξάρτητοι από το κράτος να αντισταθούν. Μια εξέγερση οργανώθηκε στις 13 Ιουλίου 1941. Η ημερομηνία αυτή εξακολουθεί να είναι αργία μέχρι σήμερα. Ακολούθησαν πολυάριθμες αιματηρές μάχες.

Η δεύτερη Γιουγκοσλαβία

Ακόμη και πριν από το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, υπήρχε συμφωνία στη Γιουγκοσλαβία ότι το μέλλον της Γιουγκοσλαβίας θα έπρεπε να αποφασιστεί από μια συντακτική εθνική συνέλευση. Οι κομμουνιστικές δυνάμεις στη Γιουγκοσλαβία, οι οποίες είχαν ενισχυθεί κατά τη διάρκεια των μαχών, έλαβαν μεγάλη πλειοψηφία. Ωστόσο, δεν υπήρχαν ουσιαστικά εναλλακτικές λύσεις για το Κομμουνιστικό Κόμμα της Γιουγκοσλαβίας (ΚΚΓ).

Στις 29 Νοεμβρίου 1945, η μοναρχία κηρύχθηκε επισήμως λήξασα και ανακηρύχθηκε η Ομοσπονδιακή Λαϊκή Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας, η οποία σύντομα αναγνωρίστηκε από τις δυτικές δυνάμεις. Αυτή αποτελούνταν από τις δημοκρατίες της Σερβίας, της Κροατίας, της Μακεδονίας, της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης και του Μαυροβουνίου. Καθώς είχαν προηγηθεί επανειλημμένες διαμάχες μεταξύ των διαφόρων εθνοτικών ομάδων, ο ηγέτης των πρώην παρτιζάνων και μετέπειτα πρωθυπουργός της Γιουγκοσλαβίας, Γιόσιπ Μπροζ Τίτο, αποφάσισε ότι τα επιμέρους κράτη θα μπορούσαν να έχουν τη δική τους διοίκηση σε περιορισμένο βαθμό, υπό την προϋπόθεση ότι αυτό δεν θα ερχόταν σε αντίθεση με το σύνταγμα της Γιουγκοσλαβίας στο σύνολό της.

Προβλήματα με τη Σοβιετική Ένωση

Η Γιουγκοσλαβία είχε επιτέλους επιτύχει την πολυπόθητη ανεξαρτησία της, ακόμη και χωρίς την υποστήριξη της Σοβιετικής Ένωσης. Γι' αυτό και δεν ήθελε να ενταχθεί στα κράτη του ανατολικού μπλοκ, αλλά ήθελε να παραμείνει ανεξάρτητη. Ο Σοβιετικός δικτάτορας Στάλιν και ο Γιουγκοσλάβος πρωθυπουργός Τίτο διαφωνούσαν γι' αυτό και απομακρύνονταν όλο και περισσότερο.

Ο Στάλιν απέκλεισε τη Γιουγκοσλαβία από τα σχέδιά του να εξαπλώσει τον κομμουνισμό σε όλο τον κόσμο και τερμάτισε όλες τις οικονομικές σχέσεις μεταξύ των κρατών του ανατολικού μπλοκ και της Γιουγκοσλαβίας. Ως αποτέλεσμα, η Γιουγκοσλαβία πλησίαζε όλο και περισσότερο προς τη Δύση και το ΝΑΤΟ. Μόνο ο Ρώσος πρόεδρος Χρουστσόφ κατάφερε να φέρει και πάλι τα δύο κράτη πιο κοντά.

Η Γιουγκοσλαβία αρχίζει να καταρρέει

Για μεγάλο χρονικό διάστημα, η συνοχή στη Γιουγκοσλαβία βασιζόταν στην πολιτική του Τίτο, ο οποίος επέτρεψε στις συνιστώσες δημοκρατίες να παραμείνουν ανεξάρτητες και ταυτόχρονα ένωσε τη Γιουγκοσλαβία. Μετά τον θάνατό του και την κατάρρευση των κρατών του Ανατολικού Μπλοκ, που αποτελούσαν ενοποιητικό αντίπαλο, άρχισε να καταρρέει και η Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας.

Στο εσωτερικό των δημοκρατιών, οι εθνικιστικές ομάδες κέρδιζαν όλο και μεγαλύτερη υποστήριξη και κατηγορούσαν τις άλλες δημοκρατίες για τα προβλήματα της χώρας. Ξέσπασαν βίαιες συγκρούσεις. Το 1990 διεξήχθησαν δημοκρατικές εκλογές στο Μαυροβούνιο και ο εκλεγμένος κομμουνιστής ηγέτης έκανε εκστρατεία για την ένταξη του Μαυροβουνίου στη Σερβία, η οποία πραγματοποιήθηκε σε δημοψήφισμα το 1992. Τα δύο κράτη αυτοαποκαλούνταν πλέον "Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας".

Σερβία και Μαυροβούνιο

Ωστόσο, ορισμένοι άνθρωποι στο Μαυροβούνιο εξακολουθούσαν να επιθυμούν το δικό τους κράτος χωρίς εξάρτηση από τη Σερβία. Υπήρχαν επανειλημμένες διαμάχες και συγκρούσεις στη χώρα. Όλες οι προσπάθειες για την εγκαθίδρυση ενός δημοκρατικού Μαυροβουνίου εμποδίστηκαν από τη Σερβία, αλλά υποστηρίχθηκαν από τη Δύση. Το Μαυροβούνιο κρατήθηκε επίσης μακριά από τον πόλεμο στο Κοσσυφοπέδιο στο μέτρο του δυνατού και ανακοίνωσε ότι θα διαχωριζόταν από τη Γιουγκοσλαβία αν δεν μπορούσε να επιτευχθεί συμφωνία.

Ωστόσο, δεν κατέστη δυνατό να κερδηθεί πλειοψηφία υπέρ της πρότασης σε δημοψήφισμα και, με την υποστήριξη της ΕΕ, το 2003 σχηματίστηκε το κράτος "Σερβία και Μαυροβούνιο". Αν και οι δημοκρατίες αποτελούσαν μέρος ενός κοινού κράτους, η καθεμία είχε τη δική της πολιτική στο εσωτερικό του κράτους.

Το Μαυροβούνιο γίνεται κυρίαρχο κράτος

Το 2006, ο πρωθυπουργός Μίλο Ντουκάνοβιτς διεξήγαγε και πάλι δημοψήφισμα για την πλήρη ανεξαρτησία του Μαυροβουνίου, το οποίο έλαβε επαρκή πλειοψηφία. Η ανεξαρτησία της χώρας ανακηρύχθηκε στις 3 Ιουνίου. Έκτοτε, το Μαυροβούνιο επιδιώκει ολοένα και στενότερους δεσμούς με την ΕΕ και είναι επίσημα υποψήφιο μέλος.