Προτού προχωρήσουμε στην περιγραφή των εορταστικών εθίμων, αξίζει να σημειωθεί πως τα Χριστούγεννα στη Ρωσία πέφτουν στις 7 Ιανουαρίου και όχι στις 25 Δεκεμβρίου, καθώς η Ρώσικη Ορθόδοξη Εκκλησία ακολουθεί το παλαιό ημερολόγιο για τις θρησκευτικές γιορτές. Παραδοσιακά, η Πρωτοχρονιά είναι μεγαλύτερη γιορτή απ’ ότι τα Χριστούγεννα, πράγμα που αποτελεί κατάλοιπο της Σοβιετικής εποχής, αφού μετά την επανάσταση του 1917 ο εορτασμός των Χριστουγέννων (ως θρησκευτικής γιορτής) είχε απαγορευτεί. Αν και αργότερα έγινε άρση της απαγόρευσης, τα Χριστούγεννα μέχρι και τις ημέρες μας αποτελούν μια πιο ιδιωτική γιορτή, την οποία οι Ρώσοι απολαμβάνουν στο στενό οικογενειακό κύκλο. Ο εορτασμός της Πρωτοχρονιάς από την άλλη προτάθηκε από τον τσάρο Πέτρο τον Α’ το 1699.

Μέσα σ’ αυτό το διάστημα, τα εορταστικά έθιμα έχουν δεχτεί ευρωπαϊκές και αμερικανικές επιρροές, διατηρώντας βέβαια κάποια σοβιετικά στοιχεία, όπως το να πίνει ο κόσμος σαμπάνια τη νύχτα της παραμονής, η αυθεντική ρώσικη σαλάτα Olivier, και τα βεγγαλικά.  Από τις αρχές του Δεκεμβρίου, οι κύριες πλατείες και οι δρόμοι των πόλεων διακοσμούνται με μεγαλεπήβολα έλατα και χρωματιστά φωτάκια και οργανώνονται χριστουγεννιάτικα bazaar και φιλανθρωπικές εκδηλώσεις που συμβάλλουν σε μια ζωντανή εορταστική ατμόσφαιρα.

Συχνά, στις 31 Δεκεμβρίου, για να υποδεχτούν την καινούρια χρονιά με καθαρό σώμα οι Ρώσοι πηγαίνουν στη «banya», τη ρωσική σάουνα. Τη μέρα αυτή οι άνθρωποι προσπαθούν να τελειώσουν με όλες τις δουλειές τους, για να μην ξεκινήσουν με υποχρεώσεις το νέο έτος. Θεωρείται πως η Πρωτοχρονιά είναι σύμβολο των πνευματικών αρχών, και επομένως τη νύχτα αυτοί όλοι καλούνται να συγχωρέσουν τα σφάλματα των συνανθρώπων τους και να πουν οι ίδιοι συγγνώμη σε όσους την οφείλουν.

Οι Ρώσοι στολίζουν οικογενειακώς το δέντρο, μετατρέποντας τη διαδικασία σε μία όμορφη τελετουργία. Κατά τη διάρκεια της ημέρας παρακολουθούν στην τηλεόραση γιορτινές ταινίες, ατάκες από τις οποίες έχουν ήδη μάθει απέξω. Γενικότερα οι Ρώσοι θεωρούν πως αν κοιμάσαι τη νύχτα της παραμονής, όλος ο χρόνος θα είναι βαρετός και επομένως φροντίζουν να περάσουν τη νύχτα αυτή με ζωντάνια και κέφι.

Κάθε χρόνο την ημέρα αυτή στις 23:55 βγάζει λόγος ο Πρόεδρος της χώρας κάνοντας μια ανασκόπηση των επιτευγμάτων της χώρας κατά την προηγούμενη χρονιά. Το έθιμο αυτό διατηρείται από το 1976 που το υιοθέτησε ο Brezhnev. Στις 00:00 ηχούν τα κουδούνια και ο κόσμος ανταλλάζει ευχές πίνοντας σαμπάνια. Αυτοί που πιστεύουν λίγο περισσότερο στα θαύματα, γράφουν την ευχή τους σε ένα φύλλο χαρτί, το οποίο ύστερα καίνε για να διαλύσουν τη στάχτη στην σαμπάνια,  πιστεύοντας πως έτσι η ευχή τους έχει περισσότερες πιθανότητες να πραγματοποιηθεί.

Σύμβολα των γιορτών είναι η Ρώσικη τροποποιημένη εκδοχή του Santa Klaus ονόματι Ded Moroz (Πατέρας Παγετός ). Είναι αρχικά ένας μάγος από ένα παραμύθι. Έχει μακριά λευκή γενειάδα, φοράει γκρι παγωμένη γούνα και έχει ένα σκήπτρο που παγώνει ό,τι αγγίζει.Οδηγεί ένα έλκηθρο που το σέρνουν τρεις τάρανδοι ή τρία γκρίζα άλογα. Συνοδεύεται από την εγγονή του, την όμορφη χιονοπούλα Snegurotschka. Συνήθως έρχεται πρώτη, τα παιδιά πρέπει να της απαγγείλουν ένα ποίημα ή να της τραγουδήσουν ένα τραγούδι και μετά καλούν μαζί τον Πατέρα Παγετό.

Ατμοσφαιρικά, ο εορτασμός των Χριστουγέννων είναι πιο μυστικιστικός και οικογενειακός. Παραδοσιακά, την παραμονή της Χριστουγεννιάτικης νύχτας τα παιδιά μαζεύονται, ενδύονται σε στολές ζώων και παραμυθένιων ηρώων και επισκεπτόμενοι διάφορα σπίτια τραγουδάνε κάλαντα. Παραδοσιακά, ένα από τα παιδιά κουβαλάει ένα αστέρι, σύμβολο της γέννησης του Χριστού και ένα κουβαλάει κουδουνάκι με μια μεγάλη τσάντα για να χωρέσουν όλα τα δώρα τους! H παραμονή Χριστουγέννων ονομάζεται «sochel’nik»: με το όνομα αυτό να έχει παρθεί από την τελετουργική τροφή που τρώγεται εκείνη τη μέρα.

Γενικότερα, οι Ρώσοι θεωρούν πως το πλούσιο γιορτινό τραπέζι την Πρωτοχρονιά και τα Χριστούγεννα θα συμβάλλει στο να μην «πεινάσουν» και θα ευημερούν καθ’ όλη τη διάρκεια της χρονιάς. Πιο αναλυτικά για το παραδοσιακό γιορτινό τραπέζι των Ρώσων μπορείτε να διαβάσετε στο blog μας.