Συνοπτικά     Προφίλ     Χώρα    Άνθρωποι    Ζώα και φυτά     Οικονομία      Ιστορία και πολιτική         Φαγητά     Καθημερινότητα   Παιδιά και σχολείο    Χαρακτηριστικά       Χριστούγεννα

Προϊστορία στην Πολωνία

Οι άνθρωποι της Λίθινης Εποχής ζούσαν στη σημερινή Πολωνία πριν από περίπου 200.000 χρόνια. Ωστόσο, ευρήματα έχουν βρεθεί μόνο στο νότιο τμήμα της χώρας. Μόλις πριν από περίπου 20.000 χρόνια τα όρια της γης που αποικίστηκε από τον άνθρωπο μετατοπίστηκαν προς τα βόρεια. Γύρω στο 5400 π.Χ., οι άνθρωποι έμειναν σε έναν τόπο και άρχισαν να ασχολούνται με τη γεωργία.

Διαφορετικοί πολιτισμοί ακολούθησαν ο ένας τον άλλον, συμπεριλαμβανομένων των πολιτισμών των σφαιρικών αμφορέων και των πολιτισμών της γραμμικής ταινιωτής κεραμικής . Από το 3100 π.Χ., εμφανίστηκε ο πολιτισμός των σφαιρικών αμφορέων, ακολουθούμενος από τη Γραμμική ταινιωτή Κεραμική.

 

 

 

 

Από το 1500 έως το 500 π.Χ., ο Λουσάτιος πολιτισμός κυριάρχησε στο μεγαλύτερο μέρος της σημερινής Πολωνίας (Με το όρο Λουσάτιος πολιτισμός εννοούμε εκείνον τον αρχαιολογικό πολιτισμό που αναπτύχθηκε στην ύστερη Εποχή του Χαλκού έως την πρώιμη Εποχή του Σιδήρου στην ανατολική Γερμανία, την Πολωνία την Τσεχία και τη Σλοβακία και τμήματα της Ουκρανίας). Από το 750 π.Χ. περίπου, γερμανικά φύλα, όπως οι Γότθοι και οι Βάνδαλοι, εγκαταστάθηκαν στην περιοχή. Από το 200 και μετά κινήθηκαν προς τα νότια και δυτικά. Οι Δυτικοί Σλάβοι και οι Βάλτες εγκαταστάθηκαν εδώ από το 500. Οι Δυτικοί Σλάβοι εγκαταστάθηκαν κατά μήκος των ποταμών, ενώ οι Πρώσοι ζούσαν κατά μήκος της Βαλτικής Θάλασσας.

Από το Δουκάτο στο Βασίλειο της Πολωνίας

Το 960, ο Μίεσκο Α΄έγινε δούκας της Πολωνίας. Καταγόταν από τη σλαβική φυλή των Πολωνών, από την οποία προέρχεται το όνομα Πολωνία. Υπέταξε τις άλλες δυτικές σλαβικές φυλές και ίδρυσε τη δυναστεία των Πιάστ, η οποία κυβέρνησε την Πολωνία μέχρι το 1386. Ο Μίεσκο ασπάστηκε τον χριστιανισμό το 966, με αποτέλεσμα η Πολωνία να εκχριστιανιστεί. Ο γιος του Μιέσκο, ο Μπόλεσλαβ, έγινε ο πρώτος βασιλιάς της Πολωνίας το 1025.

Το 1040, η πρωτεύουσα μεταφέρθηκε από το Γκνίζνο στην Κρακοβία. Το 1138, η Πολωνία διαιρέθηκε στα έξι δουκάτα της Μικρής Πολωνίας, της Μεγάλης Πολωνίας, της Πομερανίας, της Πομερανίας, της Σιλεσίας και της Μαζοβίας. Δεν επανενώθηκαν μέχρι το 1320 υπό τον Βλατισλάβ Α'.

Ο πρίγκιπας Γιογκάιλα της Λιθουανίας παντρεύτηκε την διάδοχο του θρόνου του αποθανόντος Πολωνού βασιλιά Γιαντβίγκα της Πολωνίας το 1386 και έτσι έλαβε επίσης το πολωνικό βασιλικό στέμμα. Η Λιθουανία και η Πολωνία κυβερνούνταν πλέον από έναν βασιλιά σε προσωπική ένωση (Όταν δύο κράτη έχουν έναν κοινό αρχηγό κράτους) . Ο Γιογκάιλα ίδρυσε τον ηγεμονικό οίκο των Γιογκαϊλάις.

Πολωνία-Λιθουανία

Το 1569, η Πολωνία και η Λιθουανία ενώθηκαν για να σχηματίσουν ένα ενιαίο κράτος στην Ένωση του Λούμπλιν. Τώρα όχι μόνο κυβερνούνταν από έναν μονάρχη αλλά είχαν και κοινή διοίκηση. Αυτό είναι γνωστό ως πραγματική ένωση.

Ως εκλογική μοναρχία, ο βασιλιάς δεν καθοριζόταν με διαδοχή αλλά με εκλογή. Υπήρχε επίσης ένα κοινοβούλιο, το Σέιμ. Η αριστοκρατία είχε ισχυρή θέση. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο αναφέρεται επίσης ως δημοκρατία των ευγενών. Η Πολωνία-Λιθουανία υπήρχε μέχρι το 1791 και ήταν για μεγάλο χρονικό διάστημα ένα από τα μεγαλύτερα κράτη της Ευρώπης.

Η Πολωνία είναι διαιρεμένη

Τον 18ο αιώνα, η Πολωνία έχασε την ισχυρή της θέση στην Ευρώπη. Οι πόλεμοι εναντίον της Σουηδίας και της Ρωσίας αποδυνάμωσαν τη χώρα. Η Πολωνία διαιρέθηκε για πρώτη φορά το 1772. Έχασε το ένα τέταρτο της επικράτειάς της από τη Ρωσία, την Πρωσία και την Αυστροουγγαρία.

Οι μεταρρυθμίσεις στην εναπομείνασα Πολωνία και η υιοθέτηση ενός συντάγματος είχαν ως στόχο να ενισχύσουν και πάλι το κράτος. Ωστόσο, αυτό δεν συνέβη: ακολούθησαν άλλες δύο διχοτομήσεις και από το 1795 δεν υπήρχε πλέον πολωνικό κράτος. Ο χάρτης στα αριστερά δείχνει τις διχοτομήσεις της Πολωνίας.

Το 1807 δημιουργήθηκε ένα μικρό Δουκάτο της Βαρσοβίας ως υποτελές της Γαλλίας. Στο Συνέδριο της Βιέννης το 1815, αυτό έγινε η λεγόμενη "Πολωνία του Κογκρέσου", η οποία συνδέθηκε με τη Ρωσία ως βασίλειο σε προσωπική ένωση και έπρεπε να παραιτηθεί από τα εναπομείναντα δικαιώματά της από τη δεκαετία του 1860 και μετά.

Η Δεύτερη Δημοκρατία

Μόλις το 1918, στο τέλος του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, η Πολωνία επανιδρύθηκε. Έτσι δημιουργήθηκε η Δεύτερη Πολωνική Δημοκρατία. Το 1919, η Συνθήκη των Βερσαλλιών καθόρισε επίσης τα εδάφη που παραχωρήθηκαν από το Γερμανικό Ράιχ στην Πολωνία. Πρόκειται για περιοχές στη Δυτική Πρωσία, το Πόζναν, την Άνω Σιλεσία και την Ανατολική Πρωσία. Αυτό οδήγησε σε εξεγέρσεις στο Πόζναν και την Άνω Σιλεσία. Η Άνω Σιλεσία διαιρέθηκε τελικά.

Τα σύνορα στα ανατολικά δεν καθορίστηκαν με ακρίβεια. Αυτό οδήγησε σε πολέμους μεταξύ της Πολωνίας και της Ρωσίας, της Ουκρανίας, της Τσεχοσλοβακίας και της Λιθουανίας. Εσωτερικά, η χώρα έπρεπε να ανοικοδομηθεί πλήρως. Άλλα έθνη ζούσαν στις παραμεθόριες περιοχές παράλληλα με την Πολωνία. Ο πρώην αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Γιόζεφ Πιλσούντσκι εκμεταλλεύτηκε την αδυναμία της Πολωνίας για να οργανώσει πραξικόπημα. Κυβέρνησε την Πολωνία με αυταρχικό τρόπο μέχρι το θάνατό του το 1935.

Η Πολωνία στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο

Στο Σύμφωνο Χίτλερ-Στάλιν, το Γερμανικό Ράιχ και η Σοβιετική Ρωσία μοιράστηκαν μεταξύ τους την Ανατολική Ευρώπη. Την 1η Σεπτεμβρίου 1939, η Γερμανία επιτέθηκε στην Πολωνία (Πολωνική εκστρατεία, εισβολή στην Πολωνία). Αυτό σηματοδότησε την έναρξη του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου. Στις 17 Σεπτεμβρίου 1939, ο Κόκκινος Στρατός κατέλαβε την ανατολική Πολωνία.

Κατά τη διάρκεια της κατοχής, οι Γερμανοί δολοφόνησαν περίπου τρία εκατομμύρια Πολωνοεβραίους. Δημιούργησαν στρατόπεδα συγκέντρωσης και εξόντωσης, όπως το Άουσβιτς και η Τρεμπλίνκα. Αλλά και οι Πολωνοί εκδιώχθηκαν και απελάθηκαν. Μεταξύ 2,4 και 3 εκατομμυρίων Πολωνών δολοφονήθηκαν.

Η εξέγερση της Βαρσοβίας έλαβε χώρα το 1944: Πολωνοί μαχητές της αντίστασης πολέμησαν εναντίον των Γερμανών κατακτητών για 63 ημέρες πριν αναγκαστούν να εγκαταλείψουν μπροστά σε μια απελπιστική κατάσταση. Οι Γερμανοί δολοφόνησαν στη συνέχεια αμέτρητους ανθρώπους - υπολογίζεται ότι σκοτώθηκαν 150.000 έως 200.000 άνθρωποι - και κατέστρεψαν την πόλη.

Λαϊκή Δημοκρατία της Πολωνίας (1945-1989)

Στο τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, τα σύνορα επανασχεδιάστηκαν. Η γραμμή Oder-Neisse, δηλαδή ένα σύνορο κατά μήκος αυτών των δύο ποταμών, έγινε το δυτικό σύνορο της Πολωνίας. Περίπου πέντε εκατομμύρια Γερμανοί είχαν διαφύγει από τις περιοχές ανατολικά των συνόρων κατά τη διάρκεια του πολέμου. Τώρα δεν μπορούσαν να επιστρέψουν στην Ανατολική Πρωσία, τη Σιλεσία ή την Πομερανία (Η Πομερανία ή Πομμερανία είναι περιοχή που εκτείνεται εκατέρωθεν των εκβολών του ποταμού Όντερ, στην ακτή της Βαλτικής Θάλασσας. Από το 1945 είναι μοιρασμένη ανάμεσα στη Γερμανία και την Πολωνία). Περισσότεροι άνθρωποι εκτοπίστηκαν μετά τον πόλεμο.

Η περιοχή γύρω από το Καλίνινγκραντ , η οποία ανήκε προηγουμένως στην Ανατολική Πρωσία, κατακτήθηκε και ενσωματώθηκε στη Σοβιετική Ένωση. Η Πολωνία στο σύνολό της τέθηκε υπό την επιρροή της Σοβιετικής Ένωσης και έγινε κομμουνιστικό κράτος. Η Πολωνία έγινε μέρος του ανατολικού μπλοκ.

                                                                                                        Το συνδικάτο Solidarność (Αλληλεγγύης)

Με την πάροδο του χρόνου, τα οικονομικά προβλήματα μεγάλωσαν. Το 1980, υπήρξαν πολυάριθμες απεργίες (αναταραχές στην Πολωνία). Ένας ηλεκτρολόγος από το ναυπηγείο Λένιν στο Γκντανσκ, ο Λεχ Βαλέσα, έγινε ο ηγέτης των απεργιών και του νεοσύστατου ανεξάρτητου συνδικάτου Solidarność (πολωνικά για την Αλληλεγγύη).

Στρατιωτικός νόμος στην Πολωνία

Ο πιστός στρατηγός Γιαρουζέλσκι κήρυξε στρατιωτικό νόμο τον Δεκέμβριο του 1981. Οι ηγέτες της Solidarność συνελήφθησαν και το συνδικάτο απαγορεύτηκε. Ωστόσο, υπήρχαν και εσωτερικές διαμάχες εξουσίας μεταξύ των κομμουνιστών. Προκειμένου να επανέλθει η κανονικότητα, ο στρατιωτικός νόμος καταργήθηκε τελικά τον Ιούλιο του 1983. Οι φυλακισμένοι αντίπαλοι του καθεστώτος απελευθερώθηκαν. Ξεκίνησαν οι μεταρρυθμίσεις.

Στρογγυλό τραπέζι στην Πολωνία

Ένα δημοψήφισμα το 1987 κατέληξε σε σαφή ήττα της κυβέρνησης. Ξέσπασαν και πάλι απεργίες. Το 1989, οι ηγέτες των κομμάτων κάθισαν με τα μέλη της αντιπολίτευσης σε ένα "στρογγυλό τραπέζι". Η Solidarność έγινε εκ νέου δεκτή. Ακολούθησαν ελεύθερες εκλογές και η έγκριση άλλων κομμάτων. Έτσι, ιδρύθηκε η Τρίτη Πολωνική Δημοκρατία.

Τρίτη Δημοκρατία της Πολωνίας (από το 1989)

Η οικονομία αναδιοργανώθηκε από σχεδιασμένη οικονομία σε οικονομία της αγοράς. Ο Λεχ Βαλέσα εξελέγη πρόεδρος το 1990 και παρέμεινε στο αξίωμα για πέντε χρόνια. Ένα νέο σύνταγμα τέθηκε σε ισχύ το 1997. Η Πολωνία εντάχθηκε στο ΝΑΤΟ το 1999 και στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2004.

Το συντηρητικό κόμμα PiS κέρδισε τις εκλογές από το 2005 έως το 2007. Πρόεδρος του είναι ο Γιάροσλαβ Κατσίνσκι. Ο δίδυμος αδελφός του Lech Kaczyński έγινε πρόεδρος της χώρας το ίδιο έτος. Πέθανε σε αεροπορικό δυστύχημα το 2010.

Το PiS έχασε τις πρόωρες βουλευτικές εκλογές του 2007 και το PO, ένα φιλελεύθερο-συντηρητικό κόμμα, ανέλαβε την κυβέρνηση μέχρι το 2015. Πρωθυπουργός κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου (μέχρι το 2014) ήταν ο Ντόναλντ Τουσκ, ενώ ακολούθησε η Εύα Κόπατς για ένα χρόνο.

Το 2015, ο Andrzej Duda έγινε ο νέος πρόεδρος της χώρας και το PiS κέρδισε τις βουλευτικές εκλογές. Κυβερνά με απόλυτη πλειοψηφία. Η Beata Szydlo έγινε η νέα πρωθυπουργός. Τον Δεκέμβριο του 2017, ο Ματέους Μοραουιέτσκι την αντικατέστησε μετά την παραίτησή της.

Το PiS έχασε την απόλυτη πλειοψηφία του στις εκλογές του 2023. Ο Ντόναλντ Τουσκ σχημάτισε συνασπισμό και έγινε και πάλι πρωθυπουργός. Αυτό σημαίνει ότι η Πολωνία θα έχει και πάλι φιλοευρωπαϊκή πολιτική.