Συνοπτικά     Προφίλ     Χώρα    Άνθρωποι    Ζώα και φυτά     Οικονομία      Ιστορία και πολιτική         Φαγητά     Καθημερινότητα   Παιδιά και σχολείο    Χαρακτηριστικά       Χριστούγεννα

Η Πορτογαλία στη Λίθινη Εποχή

Πριν από περίπου 300.000 χρόνια, οι άνθρωποι ζούσαν ήδη στην περιοχή της σημερινής Πορτογαλίας. Βραχογραφίες από τη Λίθινη Εποχή βρέθηκαν στις όχθες του ποταμού Κόα στη βορειοανατολική Πορτογαλία. Είναι ηλικίας 10.000 έως 25.000 ετών. Την 6η χιλιετία π.Χ., οι κυνηγοί-τροφοσυλλέκτες εγκαταστάθηκαν σε ένα μέρος (γεωργοί) και άρχισε η νεολιθική περίοδος.

Η Πορτογαλία στην αρχαιότητα

Γύρω στο 800 π.Χ., οι Φοίνικες έφτασαν στην περιοχή. Τους επόμενους τρεις αιώνες έφτασαν οι Κέλτες, οι οποίοι μετανάστευσαν στην Ιβηρική Χερσόνησο από τα βόρεια. Αναμείχθηκαν με τους Ιβηρίους για να σχηματίσουν τους Κελτιβέρους. Μια άλλη φυλή που κατοικούσε ήταν οι Λουζιτανοί.

Οι Φοίνικες υπέταξαν τους κατοίκους και ίδρυσαν εδώ αποικία από την πρωτεύουσά τους την Καρχηδόνα μέχρι το 450 π.Χ. Στον αγώνα για την εξουσία στη Μεσόγειο, ωστόσο, οι Φοίνικες ηττήθηκαν τελικά στους Καρχηδόνιους Πολέμους (Οι Καρχηδονιακοί Πόλεμοι ήταν τρεις συνολικά πόλεμοι που διεξήχθησαν από το 264 π.Χ. με 146 π.Χ. μεταξύ της Ρώμης και της Καρχηδόνας. Την περίοδο που έγιναν, θεωρούνταν ότι ήταν οι πιο μεγάλοι πόλεμοι που είχαν γίνει εως τότε).

Η Πορτογαλία έγινε ρωμαϊκή επαρχία. Ονομάστηκε Λουζιτάνια από τους κατοίκους της. Ωστόσο, μόλις το 19 π.Χ. η επαρχία τέθηκε πλήρως υπό ρωμαϊκό έλεγχο. Κατασκευάζονταν πλέον ρωμαϊκά κτίρια και η λατινική γλώσσα έφτασε με τους αποίκους από τη Ρώμη. Αυτή εξελίχθηκε τελικά στην πορτογαλική γλώσσα.

Η Περίοδος των Μεταναστεύσεων

Το 395 μ.Χ., η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία κατέρρευσε. Η Πορτογαλία ανήκε πλέον στη Δυτική Ρώμη, η οποία έχασε την προηγούμενη εξουσία της μόλις λίγες δεκαετίες αργότερα.

Εκτός από τους Βησιγότθους (δυτικός κλάδος των νομαδικών γερμανικών φύλων που αναφέρονται συλλογικά ως Γότθοι), με τη μετανάστευση των λαών έφθασαν στην περιοχή που είναι σήμερα η Πορτογαλία και οι Σουάβοι (μεγάλος Γερμανικός λαός με καταγωγή από την περιοχή τού Έλβα ποταμού) , οι Αλανοί (ιρανικός ιππικός λαός) και οι Βάνδαλοι (ανατολικογερμανική φυλή ή ομάδα φυλών, η οποία συναντάται για πρώτη φορά στη νότια Πολωνία, αλλά αργότερα μετακινήθηκε σε όλη την Ευρώπη). Ωστόσο, με εξαίρεση την αυτοκρατορία των Βησιγότθων, οι αυτοκρατορίες που ίδρυσαν ήταν βραχύβιες.

Η αυτοκρατορία των Σουάβοι δεν αποτέλεσε εξαίρεση: υπό τον βασιλιά Ρεχίλα, οι Σουάβοι κυβέρνησαν από το ακρωτήριο Φινιστέρε στα βόρεια έως το Αλγκάρβε στα νότια στα μέσα του 5ου αιώνα. Ωστόσο, η αυτοκρατορία τους γρήγορα κατέρρευσε και πάλι. Τον 6ο αιώνα, οι Βησιγότθοι επέκτειναν την επιρροή τους σε μεγάλο μέρος της Ιβηρικής Χερσονήσου.

Μαυριτανική κυριαρχία και επανάκτηση

Το 711, οι Μαυριτανοί (Μουσουλμάνοι κάτοικοι, κατά την περίοδο του Μεσαίωνα, του Μαρόκου, της Δυτικής Σαχάρας, της Δυτικής Αλγερίας, της Μαυριτανίας, της Ιβηρικής χερσονήσου, της Σικελίας και της Μάλτας) εισέβαλαν στην Ιβηρική Χερσόνησο από τη Βόρεια Αφρική. Η αυτοκρατορία των Βησιγότθων κατέρρευσε. Οι Μαυριτανοί ήταν ένας λαός που είχε εξισλαμιστεί από τους Άραβες. Ως εκ τούτου, έφεραν μαζί τους τη μουσουλμανική τους πίστη. Οι Μαυριτανοί δημιούργησαν το βασίλειό τους της Αλ–Ανταλούς. Κυβέρνησαν την Ιβηρική Χερσόνησο για αιώνες. Μόνο το 1492 εκδιώχθηκαν εντελώς.

Λίγα χρόνια μετά την κατάκτηση από τους Μαυριτανούς άρχισε η ανακατάκτηση από τους Χριστιανούς, η Ρεκονκίστα (διαδικασία κατάκτησης των μουσουλμανικών εδαφών της ιβηρικής χερσονήσου από τα χριστιανικά βασίλεια του βορρά), η οποία όμως διήρκεσε αρκετούς αιώνες. Το Βασίλειο της Αστούριας εμφανίστηκε στα βορειοδυτικά της Ιβηρικής Χερσονήσου τον 8ο αιώνα.

Από εδώ, στα βορειοδυτικά, η περιοχή που αργότερα θα γινόταν η Πορτογαλία ανακαταλήφθηκε ήδη από τον 9ο αιώνα. Η Αστούρια έγινε στη συνέχεια το Βασίλειο της Αστούριας-Λεόν και τον 10ο αιώνα το Βασίλειο της Λεόν, το οποίο με τη σειρά του αναγκάστηκε να παραχωρήσει τα δυτικά στη Γαλικία.

Από την κομητεία της Πορτογαλίας στο βασίλειο

Η κομητεία του Πορτογαλίας αναπτύχθηκε γύρω από τη μετέπειτα πόλη του Πόρτο εντός του βασιλείου αυτού. Αργότερα έδωσε στη χώρα το όνομά της. Η κομητεία προσπαθούσε επανειλημμένα για περισσότερη ανεξαρτησία. Έληξε τον 11ο αιώνα, όταν ο τελευταίος κόμης Nuno Mendez έχασε την εξουσία από τον βασιλιά της Γαλικίας.

Λίγα χρόνια αργότερα, ο Ερρίκος της Βουργουνδίας ήρθε στην αυλή του βασιλιά Αλφόνσο ΣΤ', ο οποίος ήταν όχι μόνο βασιλιάς της Λεόν, αλλά και της Καστίλης και της Γαλικίας από το 1072. Ο Ερρίκος παντρεύτηκε μια από τις κόρες του Αλφόνσου και έλαβε ως προίκα την κομητεία του Πορτουκάλε. Έγινε ο γενάρχης της πορτογαλικής βασιλικής δυναστείας. Ο γιος του Ερρίκου, Αλφόνσο Α΄, ανέλαβε τον τίτλο του βασιλιά το 1139 και η Πορτογαλία ήταν πλέον βασίλειο. Ο οίκος της Βουργουνδίας κυβέρνησε την Πορτογαλία μέχρι το 1383. Όταν ο τελευταίος βασιλιάς πέθανε χωρίς απογόνους, ο Οίκος των Αβίδων ήρθε στην εξουσία.

Η Πορτογαλία γίνεται παγκόσμια δύναμη - Οίκος των Αβίς (1383-1580)

Μετά από μια διαμάχη για τη διαδοχή, ο Ιωάννης Α΄ ήταν ο πρώτος βασιλιάς από τον Οίκο των Αβίς που έγινε βασιλιάς της Πορτογαλίας. Ένας από τους σημαντικότερους βασιλείς ήταν ο Μανουήλ Α΄, ο οποίος κυβέρνησε την Πορτογαλία από το 1495 έως το 1521. Υπό την ηγεσία του η Πορτογαλία αναδείχθηκε σε παγκόσμια δύναμη.

Ο Βάσκο ντα Γκάμα ανακάλυψε τον θαλάσσιο δρόμο προς την Ινδία. Η Πορτογαλία άρχισε να εγκαθιδρύει την αποικιακή της αυτοκρατορία. Η χώρα απέκτησε αποικίες στην Αφρική, την Αμερική και την Ασία: η Αγκόλα, η Μοζαμβίκη, η Βραζιλία, η Κεϋλάνη και οι Μολούκες ήταν ανάμεσά τους.

Άνθισε επίσης πολιτιστικά. Ένας ολόκληρος αρχιτεκτονικός ρυθμός πήρε μάλιστα το όνομά του από τον Μανουήλ Α΄, ο μανουελικός ρυθμός (ή ρυθμός του Εμανουήλ). Πολλά κτίρια αυτού του στυλ καταστράφηκαν στον σεισμό της Λισαβόνας το 1755. Ωστόσο, ο πύργος του Μπελέμ και το μοναστήρι του Αγίου Ιερώνυμου, για παράδειγμα, έχουν διατηρηθεί

Προσωπική ένωση με την Ισπανία και τον Οίκο της Μπραγκάνζα

Επειδή ο Οίκος των Αβίσων πέθανε το 1580, η Πορτογαλία περιήλθε στους Αψβούργους, οι οποίοι κυβέρνησαν την Ισπανία. Η Πορτογαλία παρέμεινε επαρχία υπό ισπανική κυριαρχία για 60 χρόνια. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η Πορτογαλία έχασε αρκετές αποικίες, όπως την Κεϋλάνη, από τους Ολλανδούς.

Το 1640, ωστόσο, ανέκτησε την ανεξαρτησία της όταν ο Δούκας της Μπραγκάνζα κήρυξε επανάσταση. Αυτοανακηρύχθηκε βασιλιάς Ιωάννης Δ' και ίδρυσε τον Οίκο της Μπραγκάνζα. Το 1755, ένας σοβαρός σεισμός κατέστρεψε τη Λισαβόνα. Η Βραζιλία έγινε η σημαντικότερη αποικία της Πορτογαλίας. Ωστόσο, η Βραζιλία απέκτησε την ανεξαρτησία της το 1822. Ο Οίκος της Μπραγκάνζα παρείχε τους βασιλείς της Πορτογαλίας μέχρι το 1853.

Πορτογαλία υπό τον Οίκο των Σαξών-Κόμπουργκ-Γκότα (1853-1910)

Η γενεολογική γραμμή του Οίκου της Μπραγκάνζα έσβησε το 1853. Ωστόσο, καθώς η τελευταία βασίλισσα Μαρία Β΄ ήταν παντρεμένη με τον Φερδινάνδο της Σαξονίας-Κόμπουργκ και Γκότα, αυτός ανέλαβε τον θρόνο και τον παρέδωσε στον γιο του Πέτρο Ε΄ το 1855, ο οποίος ήταν πλέον ενήλικος. Η δυναστεία αυτή κυβέρνησε μέχρι το 1910.

Η περίοδος αυτή χαρακτηρίστηκε από μεγάλη φτώχεια στη χώρα και σοβαρά οικονομικά προβλήματα. Η βασιλική οικογένεια, από την άλλη πλευρά, ζούσε σε συνθήκες πολυτέλειας. Ως αποτέλεσμα, υπήρξαν πολλές εξεγέρσεις από τον λαό που απαιτούσε την κατάργηση της μοναρχίας και ήθελε μια δημοκρατία. Το 1908, ο βασιλιάς Κάρολος και ο διάδοχος του θρόνου Λουδοβίκος Φίλιππος πυροβολήθηκαν σε απόπειρα δολοφονίας. Ο δεύτερος γιος του Μανουήλ ανέλαβε πλέον το θρόνο ως Μανουήλ Β΄.

Η Πορτογαλία γίνεται δημοκρατία (1910-1926)

Το 1910, μετά τη δολοφονία ενός δημοκρατικού, ξέσπασαν ταραχές στη Λισαβόνα, οι οποίες οδήγησαν τελικά στο τέλος της μοναρχίας. Στις 5 Οκτωβρίου 1910, η δημοκρατία ανακηρύχθηκε και ο βασιλιάς Μανουήλ Β' κατέφυγε στην εξορία. Συγκροτήθηκε προσωρινή κυβέρνηση. Ο Εμανουέλ ντε Αριάγκα έγινε ο πρώτος πρόεδρος.

Όμως η κατάσταση ήταν ασταθής. Υπήρξαν εξεγέρσεις από μοναρχικούς και κομμουνιστές, αρκετές απόπειρες πραξικοπήματος και αδύναμες κυβερνήσεις χωρίς πλειοψηφία στο κοινοβούλιο. Τελικά, το 1926, ένα στρατιωτικό πραξικόπημα έβαλε τέλος στην πρώτη Πορτογαλική Δημοκρατία.

Δικτατορία του Αντόνιο ντι Ολιβέιρα Σαλαζάρ (1926-1974)

Ένα στρατιωτικό πραξικόπημα τερμάτισε τη δημοκρατία το 1926. Το 1932, ο Αντόνιο ντι Ολιβέιρα Σαλαζάρ έγινε πρωθυπουργός της Πορτογαλίας. Ένα χρόνο αργότερα, ανακήρυξε το Estado Novo, το "νέο κράτος". Ωστόσο, επρόκειτο για δικτατορία υπό την ηγεσία του Σαλαζάρ. Μόνο ένα κόμμα ήταν επιτρεπτό, οι πολιτικοί αντίπαλοι διώκονταν και δολοφονούνταν. Δεν υπήρχε ελευθερία του Τύπου, επικρατούσε λογοκρισία.

Το 1961, οι πορτογαλικές αποικίες στην Αφρική άρχισαν να αγωνίζονται για την ανεξαρτησία τους. Η Πορτογαλία δεν ήταν διατεθειμένη να τις εγκαταλείψει, όπως έκαναν τότε άλλα ευρωπαϊκά έθνη. Αυτό οδήγησε σε σκληρές μάχες, ιδίως στην Αγκόλα, τη Μοζαμβίκη και την Πορτογαλική Γουινέα (Γουινέα-Μπισάου). Μόνο με το τέλος του Estado Novo οι χώρες αυτές απέκτησαν τελικά την ανεξαρτησία τους.

Ο Σαλαζάρ υπέστη εγκεφαλικό επεισόδιο το 1968. Διάδοχος του Σαλαζάρ έγινε ο Μαρσέλο Καετάνο. Δεν μπόρεσε να εφαρμόσει μεταρρυθμίσεις και συνέχισε τη γραμμή του Σαλαζάρ.

Η Επανάσταση των Γαρυφάλλων του 1974 και οι συνέπειές της

Η Πορτογαλία ήταν ακόμη μια φτωχή και καθυστερημένη χώρα. Η δικτατορία είχε αφήσει σκόπιμα τον πληθυσμό στη φτώχεια και την άγνοια και δεν είχε αγκαλιάσει τις σύγχρονες εξελίξεις, όπως η εκβιομηχάνιση. Το 1974, ο στρατός ξεσηκώθηκε τελικά εναντίον της δικτατορίας. Οι στρατιώτες έβαλαν κόκκινα γαρύφαλλα στις κάνες των τυφεκίων τους. Έτσι γεννήθηκε το όνομα Επανάσταση των Γαρυφάλλων.

Οι αποικίες στην Αφρική είχαν πλέον ανεξαρτητοποιηθεί. Πολλοί πολιτικά διωκόμενοι επέστρεψαν στην πατρίδα τους από την εξορία. Η Πορτογαλία έλαβε νέο σύνταγμα το 1976.

Η Τρίτη Δημοκρατία

Μετά την Πρώτη Δημοκρατία μέχρι το 1926 και το Estado Novo ως Δεύτερη Δημοκρατία, η Πορτογαλία είναι γνωστή ως Τρίτη Δημοκρατία από το 1976. Ο πρώτος πρόεδρος της χώρας ήταν ο μετριοπαθής στρατηγός Eanes το 1974. Ο πρώτος πρωθυπουργός ήταν ο Mário Soares του Σοσιαλιστικού Κόμματος (PS), ενός σοσιαλδημοκρατικού κόμματος. Μαζί με το συντηρητικό-φιλελεύθερο PSD, είναι ένα από τα δύο λαϊκά κόμματα της Πορτογαλίας. Ο Σοάρες ανέλαβε το αξίωμα του Προέδρου το 1986 και το κράτησε μέχρι το 1996. Η Πορτογαλία εντάχθηκε στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα το 1986.

Το 2002, το PSD κέρδισε τις εκλογές υπό τον Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο. Το 2005, το PSD κέρδισε και πάλι αφού ο Μπαρόζο διορίστηκε πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Τα επόμενα χρόνια, είτε το PSD είτε το PS κέρδιζαν εναλλάξ. Το 2007, η Πορτογαλία βρέθηκε στη δίνη της διεθνούς χρηματοπιστωτικής κρίσης και αναγκάστηκε να ξεκινήσει ένα σκληρό πρόγραμμα λιτότητας. Η οικονομία ανακάμπτει σιγά σιγά από το 2013.

Ο António Costa από το PS είναι πρωθυπουργός από το 2015. Ο Marcelo Rebelo de Sousa από το PSD είναι πρόεδρος της χώρας από το 2016.